Fas’ta ramazanda zurna çalarak sahura kaldırma geleneği yaşatılmaya çalışılıyor

Fas’ta ramazan ayının dini ve kültürel sembollerinden sayılan zurna çalarak sahura kaldırmak, kaybolmaya yüz tutmuş bir gelenek olarak biliniyor.

Ramazanda bir davulcu ya da zurnacının cadde ve sokak ortalarını gezerek insanları sahura kaldırması Arap ve İslam medeniyetinin kadim geleneklerinden biri.

Fas’ta yok olmaya yüz tutan bu gelenek son temsilcileri tarafından yaşatılıyor. İmsak vaktinden yaklaşık iki saat evvel insanları sahura kaldırmak için klâsik kıyafetleri ve çalgısıyla sokağa çıkan zurnacıya bir de davulcu eşlik ediyor.

Fas’ın Sela kentinde ikamet eden ramazan zurnacısı Emin el-Alvi, kentin orta sokaklarına çıkarak mahalle sakinlerinin dini, kültürel ve duygusal olarak bağlı oldukları bu göreneği sürdürmeye çalışıyor.

Kaybolmaya yüz tutmuş geleneğin son temsilcilerinden Alvi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, zurna çalmayı küçük yaşta babasının yanında öğrendiğini ve babasıyla bir arada ramazan aylarında mahalle sakinlerini sahura kaldırdıklarını söyledi.

Alvi, ramazan aylarında yaptığı zurnacılık serüvenini şu sözlerle anlattı:

“Sadece bir zurnamız vardı lakin babam bu üflemeli çalgıyı öğrenmem konusunda epeyce ısrar etti. Fas’ta bu gelenek yok olmak üzere. Zira gençler fazla istek etmiyor. Bu işe epeyce bağlıyım, bize aktarılan bu kültürel mirası, ben de kendi çocuklarıma aktaracağım.”

“Bu gelenekle ramazan ayında beğenilen bir atmosfer yakalıyoruz”

Birçok kentte artık bu geleneğin sürdürülmediğini söz eden Alvi, babadan miras kalan bu geleneği ayakta tutmak için direndiklerini kaydetti.

Alvi, “Sahura kaldırdığımızda beşerler konutlarının pencerelerine çıkıyor, çocuklar memnun gözlerle bakıyor. Birtakım aileler bize ramazan tatlıları ikram ediyor. Bu gelenekle mübarek ayda güzel bir atmosfer yakalıyoruz. Hatta yurt dışında yaşayan kimi Faslılar, yalnızca bu atmosferi yaşamak için ramazanı ülkesinde geçiriyor.” diye konuştu.

Kültürel ve sembolik bir boyut kazandırıyor

Sosyolog Mustafa Binzarvale, zurna çalarak sahura kaldırma geleneğinin, dini boyutu olan bir uygulama olduğunu, davulcu ve zurnacıların orucun bir kesimi olan sahurun gerçekleşmesine katkı sağladığını belirtti.

Fas’taki davulcu ve zurnacıyı, ramazanın sembolik ve kültürel geleneklerinden başka tutmanın mümkün olmadığını kaydeden Binzarvale, “Ramazan, Fas’ta yalnızca dini ritüel olmaktan çok kültürel ve sembolik bir boyut da kazanmıştır. Dindar olmayan ya da dinin öbür ibadetlerini yerine getirmeyen beşerler dahi oruç tutarak bu manevi atmosferi yaşamaktadır.” dedi.

Akıllı telefon ya da alarmlar, davulcu ve zurnacıların yerini almaya başladı

Zurnacılık geleneğinin bilhassa büyük kentlerde yok olmaya yüz tuttuğuna dikkati çeken Binzarvale, şunları söyledi:

“Bunun birçok sebebi var. Öncelikle bu daimi bir uygulama değil, ramazan ayına has süreksiz bir uygulama. Bunun yanı sıra Fas toplumunda dini kıymetlere de yansıyan kültürel değişimler mevcut. Buna bağlı olarak ramazanın bile dini, kültürel gelenekleri yok olmaya başladı. Ramazan ayına özel birtakım olgular silinmeye yüz tuttu. Akıllı telefon ya da alarmlar, davulcu ve zurnacıların yerini almaya başladı.”

Bu geleneklerin ayakta kalması için korunması gerektiğini vurgulayan Binzarvale, davul ve zurnacılığın vakıflar ya da kültür bakanlığına bağlı kesimlerce kurumsallaşması ve dayanak olunarak korunması davetinde bulundu.

Bunun yanı sıra dernekler ya da lokal yönetimler tarafından başlatılan teşebbüslerle geleneğin ayakta kalabileceğini söz eden Binzarvale, mahalle sakinleri ya da genel olarak vatandaşların dayanak olma tarafındaki ferdi gayretlerinin kâfi olmadığını belirtti.???????