Elektrikli şarj ağı yatırımları yerli araba Togg ile sürat kazanacak

Türkiye’deki elektrikli şarj istasyonu sayısının yollardaki elektrikli araç sayısına kıyasla hayli düzgün durumda olduğunu belirten kesim temsilcilerine nazaran, yerli araba Togg’un yollara çıkmasıyla elektrikli araç kullanımında beklenen süratli artış doğrultusunda elektrikli şarj ağına yönelik yeni yatırımlar da sürat kazanacak.

Zorlu Güç Ticaret Genel Müdürü İnanç Salman, Türkiye’de elektrikli araç kullanımıyla birlikte süratle gelişen elektrikli şarj piyasasını AA muhabirine kıymetlendirdi.

Salman, Türkiye’deki elektrikli araç şarj istasyonlarının, elektrikli araç kullanımındaki yaygınlaşma paralelinde mevzuat, altyapı ve teknik açılardan tüm gereksinimlere yanıt verebilecek formda geliştiğini söyledi.

Bu gelişimi sürdürülebilir bir formda devam ettirmenin en değerli gündem bahisleri ortasında olduğunu belirten Salman, Güçlü Güç’ün 2018’de kurduğu ZES (Zorlu Energy Solutions) markasıyla Türkiye’de, ‘electrip’ markasıyla ise Avrupa’da yükselen gereksinimi öngörerek elektrikli araç şarj istasyonu yatırımlarını sürdürdüğünü kaydetti.

Salman, şarj istasyonu sayısının Türkiye’de yollardaki araba sayısıyla kıyaslandığında epeyce âlâ durumda olduğuna dikkati çekerek, “Elektrikli araç şarj istasyonu olarak şu anda yaklaşık 6 bin soket bulunuyor. Bu soketlerin yarısından fazlası Şiddetli Güç tarafından işletiliyor. Türkiye içinde ZES ile pazar başkanıyız. Bugün Kıbrıs dahil, 81 vilayetimizde 3 binin üzerinde sokete ulaşmış durumdayız. Bizim şu anda asıl yoğunlaştığımız bahis Türkiye üzere büyük bir ülkede kurduğumuz bu elektrikli araç şarj istasyon ağını, ülkemizdeki altyapı güçlendirme yatırımlarına paralel olarak sürdürülebilir biçimde büyütmeye devam etmek.” diye konuştu.

Togg’un piyasalarda ortaya çıkaracağı tesirleri lisana getiren Salman, şu bilgileri paylaştı:

“Bu yıldan itibaren natürel ki Togg’un da tesiriyle elektrikli araç sayısının ve modellerinin artacağını düşünüyoruz. Bilhassa 2023’ün ikinci yarısından itibaren ve 2024-2025 yıllarında Türkiye’de süratli bir halde elektrikli araç sayısının artacağını öngörüyoruz. Bugünün kaidelerinde ülkemizdeki şarj aygıtı sayısı kâfi olsa da 2030 için 1,5 milyonu aşkın elektrikli aracın yollarımızda olacağını ve bunun onda biri kadar ortak kullanıma açık şarj aygıtına muhtaçlık duyacağını düşünüyoruz. Bu da yaklaşık 150 bin adet elektrikli araç şarj aygıtına gereksinim olacağını gösteriyor. Artacağını öngördüğümüz bu talep doğrultusunda Türkiye’nin, elektrikli araçlar için altyapıyı oluşturabilmesi için 2030 yılına kadar 3 milyar dolar civarında bir yatırım yapması gerekiyor. Bunun 2 milyar dolarlık kısmı dağıtım şirketleri, 1 milyar dolarlık kısmı ise şarj istasyonlarına yatırım yapan şirketlere ilişkin olacak.”

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun şarj istasyonlarına ait düzenlemelerinin dal temsilcileri tarafından olumlu karşılandığını vurgulayan Salman, Türkiye’de elektrikli ulaşım alanında yasal altyapının oluşturulmasıyla birlikte yatırımcıların bu alana ilgisinin arttığını ve şu anda müracaat sayısının 120’nin üzerinde seyrettiğini söyledi.

Salman, lisans dışında farklı tahlillerin sunulmasının da dalın önünü açacağına değinerek, “Şarj istasyonu işletmek isteyen gerçek bireyler yahut şirketler, lisans sahibi şirketlerden sertifika almak usulüyle şarj istasyonu işletme imkanına sahip olabiliyorlar. Böylelikle sertifika sahibi şarj istasyonu işletmecileri yazılım, davet merkezi, ödeme altyapısı üzere pek çok maliyet artırıcı kalemden de kurtulmuş oluyor.” bilgisini paylaştı.

“Şebekedeki yük dağılımını gerçek yönetecek sistemler oluşturulmalı”

Elektrikli araç kullanıcılarının günlük rutinine nazaran aracını şarj edilebileceği bir altyapı kurmanın değerine dikkati çeken Salman, “Bu duruma Avrupa’dan örnek verecek olursak, birinci etapta mesken ve ofislerde araç şarj etme süreçleri toplamın yüzde 80’ine tekabül ederken halka açık istasyonlarda yapılan şarjlar yüzde 20’ler civarında bulunuyordu. Son birkaç yıldır ise şarj alanında bir istikrar sağlanmaya başladığını görüyoruz. Beklenti elbette aygıtların oranından çok muhtaçlığa nazaran gerçek konumlanmaları istikametinde. Temelde bu kullanım tercihlerinin ülkemizde de paralel halde gelişeceğini ve oranların dengeleneceğini düşünüyorum.” dedi.

Salman, elektrikli araç teknolojileri gelişirken bir yandan da elektrik şebekesindeki yük dağılımını hakikat yönetecek sistemlerin de oluşturulması gerektiğini söyledi.

Avrupa’da bu husus üzerinde çalışıldığını kaydeden Salman, “Bunun için çok farklı teknikler kullanılıyor. Örneğin elektriğin gün içindeki fiyatını izleyerek araç sahibinin elektriğini asgarî maliyetle almasını sağlayacak ve gün içinde şebeke yükünü dengeleyecek tahliller üretiliyor. Makul teşvik düzenekleriyle elektrikli araç kullanıcıları tespit edilen aralıklarda şarj kullanımına teşvik ediliyor.” tabirlerini kullandı.

Salman, şöyle devam etti:

“Türkiye’de de yapmamız gereken, verilecek teşviklerle elektrikli araçlara geçişi kolaylaştırmak olmalı. İkinci olarak araç sahipleri için muhakkak tahliller geliştirerek asgarî maliyette şarj sürecinin gerçekleştirilmesine imkan sağlamak gerekiyor. Avrupa’da bu alanda teşvik verilirken gelecek perspektifinden kıymetlendirme yapılıyor ve elektrikli araç şarj istasyonları geleceğin güç ekosisteminin bir kesimi olarak bedellendiriliyor. Bu ekosistemde tüketiciler tıpkı vakitte üretici oluyor ve dağıtık güç sistemleri kullanılıyor. Elektrikli araçlar tıpkı anda bataryaları aracılığıyla güç depolayabildikleri için günün belirli vakitlerinde sisteme güç sağlayabiliyorlar.”

Elektrikli araçlarda merak edilen noktalardan birinin de menzil konusu olduğuna değinen Salman, “Yüksek süratli ZES DC ünitelerimiz sayesinde araç kapasitesine bağlı olarak kullanıcılar 20 dakika civarında yüzde 80 oranında araçlarını şarj edebiliyor. Bilhassa kent içi noktalarda ve AVM’lerde bulunan AC aygıtlarla da bu müddet yeniden araç kapasitesine bağlı olarak 3-4 saatlere çıkıyor.” diye konuştu.

Salman, bağımsız şarj istasyonlarının, elektrikli araç sayısının artışına paralel olarak ilerleyen günlerde kesinlikle gündeme geleceğini de kelamlarına ekledi.

Araç başına düşen şarj istasyon sayısı süratle artıyor

Enerjisa Güç Üst Yöneticisi (CEO) ve Eşarj İdare Şurası Lideri Murat Pınar da Türkiye’deki elektrikli araç sayısı ve pazar hissesiyle birlikte, araç başına düşen şarj istasyonu sayısının da süratle arttığını belirterek, “Dünya geneline baktığımızda her 10 araç için 1 şarj istasyonu hedeflendiğini görüyoruz. Türkiye’de mevcut kamuya açık şarj istasyonu adedi bu oranın üstünde. Elektrikli araç sayısı ise 20 bin adede yaklaşmış durumda.” sözlerini kullandı.

Pınar, yerli elektrikli araba Togg’un elektrikli araç piyasası ve şarj istasyonları açısından kıymetine değinerek, “Togg’un mevcutta ivme kazanmış olan e-mobilite ekosisteminin ana tetikleyicisi olacağına inanıyoruz. Gerek yerli aracımız, gerekse de bu yıl Türkiye’de satışa sunulacak yeni modellerle birlikte elektrikli araç parkının en az 3 katına çıkmasını bekliyoruz. Bu değerli gelişme sayesinde daha evvel hayata geçirilen yatırımların daha yüksek kapasitede hizmet verebileceğine, birebir vakitte yeni yatırımların da sürat kazanacağına inanıyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.

Mobilite Araç ve Teknolojileri Stratejik Maksatlar ve Yol Haritası Taslağı’na nazaran, 2030’da elektrikli araç satışlarının pazar hissesinin yüzde 35’e, elektrikli araç parkının 2,5 milyona, kamuya açık şarj soket sayısının 250 bin düzeylerine yükselmesinin beklendiğini anımsatan Pınar, “Ancak geçen seneye kadar, bu şarj istasyonlarının büyük bir kısmı AC tip şarj sürecinin daha uzun mühlet aldığı istasyonlardan oluşmaktaydı ve belli büyük kentlerde odaklanmıştı. 2023 prestijiyle Türkiye çapında DC tip yüksek süratli şarj istasyonlarının sayısının artmaya başladığını görüyoruz. Eşarj olarak biz de son 6 ayda 50’ye yakın kentte 250’nin üzerinde yüksek süratli şarj istasyonu kurmanın memnunluğunu yaşıyoruz.” diye konuştu.

Pınar, şarj ağı işletmeci lisansı alan şirketlerin merkezlerinin Türkiye’nin farklı kentlerinde bulunmasına rağmen, şarj istasyonlarının büyük bir kısmının elektrikli araç adedinin yüksek olduğu kentlerde odaklanmış durumda olduğunu söz etti.

31 Aralık prestijiyle şarj ağı işletmeci lisansı sahibi hukukî şahısların, Şarj Hizmeti Yönetmeliği’nin ilgili unsuruna uygun olarak şarj ağlarını 30 Haziran’a kadar oluşturması gerektiğine dikkati çeken Pınar, şunları kaydetti:

“Elektrik altyapısı, bölgeden bölgeye değişmekle birlikte, bilhassa yüksek süratli şarj istasyonları için ek altyapı yatırımları gerekebiliyor. İstasyon gücüne ve yapılacak altyapı yatırımına nazaran, maliyetler 1000 avro civarından başlayıp, 100 bin avronun üzerine çıkabiliyor. Elektrikli araçları mesken tesisatından direkt, ortalama 15 saat ve üzeri yahut wallbox ismi verilen alternatif akımla çalışan şarj aygıtlarıyla ortalama 4-8 saat ortası şarj etmek mümkün. Öte yandan kamuya açık alanlarda bulunan hakikat akımla çalışan yüksek süratli şarj istasyonlarında bu mühletin yarım saatin altına kadar düştüğünü söyleyebiliriz.”