Dünyanın en büyük mescitlerinden Cezayir Ulu Camii’nde teravihlerin kılınamaması tartışmaya yol açtı

Yaklaşık üç yıl evvel ibadete açılan dünyanın en büyük mescitlerinden Cezayir Ulu Camii’nde teravihlerin yanı sıra cuma ve bayram namazlarının kılınamaması son periyotta ülkede büyük reaksiyonlara neden oluyor.

Cezayir makamlarına nazaran, Suudi Arabistan’daki Mescid-i Haram ile Mescid-i Nebevi’den sonra dünyanın en büyük üçüncü mescidi kabul edilen Cezayir Ulu Camii’nde cuma namazlarının yanı sıra halkın ağır taleplerine karşın bu yıl da teravih namazları kılınmıyor.

Ülkenin kıymetli İslami yapıtlarından biri olan cami, 2020’de açılmasına karşın Kovid-19 salgını nedeniyle uzun müddet tam kapasiteli hizmet veremedi.

Yetkili makamlar, 120 bin kişi kapasiteli mescitte hala teravih ve cuma namazlarının kılınamamasını “teknik” nedenlere bağlıyor.

Yapım maliyeti 1,5 milyar doları buldu

Başkent Cezayir’in kıyı tarafında yer alan Muhammediye bölgesinde 2012’de üretimine başlanan cami 8 yılda tamamlandı ve 2020’de Cumhurbaşkanı Abdülmecid Tebbun tarafından açıldı.

Yapım maliyeti 1,5 milyar doları bulan cami, açılışının akabinde Fas’ın Kazablanka kentindeki 2. Hasan Cami’sini geçerek Afrika’nın en büyük mescidi unvanını aldı.

Cami ayrıyeten 265 metre ile dünyanın en uzun minaresine sahip. 400 bin metrekare alan üzerine inşa edilen Cezayir Ulu Camii külliyesinde kütüphane, konferans salonu, İslam tarihi müzesi ve bilimsel araştırma merkezi de bulunuyor.

Fransız sömürge izlerini silme ismine yapılan değerli yapıtlardan biri

Cezayir Ulu Camii, Fransa’nın 132 yıllık kanlı sömürge periyodunun izlerini silme ismine yapılan en kıymetli eserler ortasında yer alıyor.

Tasarımında İslam tarihinin çeşitli periyotlarından motifleri barındıran cami, içinde huzura doyulabilen ağaçlarla süslü avlusu ve ziyaretçilerine görsel şölen yaşatan minaresiyle birçok yerli ve yabancı turistin ziyaret ettiği yerlerin başında geliyor.

Cami, Cezayirliler için ihtişamı ve görsel hoşluğunun yanı sıra ülkede Fransız sömürge izlerini silmek ismine da birçok manevi bedeli barındırıyor.

Ülkedeki tartışmaların odağı

Ramazan ayının başından bu yana Cezayirliler ortasında, bilhassa toplumsal medya platformlarında, bu büyük mabedde teravih ve cuma namazlarının kılınmasının önündeki mahzurlar tartışılıyor.

Cezayirli gazeteci Riyad Huveyli, toplumsal medya hesabından, “Cezayir Ulu Camii: Işıksız bir fener?” başlığıyla eleştirel bir yazı yayımladı.

Camide cuma ve teravih namazlarının kılınamamasının nedenleri hakkında Cezayirliler ortasında geniş bir tartışma yaşandığına dikkati çeken Huveyli, toplumsal medyada Cezayir Ulu Camii’nin “özgürlüğü” için adeta bir seferberlik başladığına vurgu yaptı.

Ülkenin hem dini hem manevi hem de en hoş mimari yapıtlarından biri olan caminin halka bu kutsal günlerde kapalı olmasına işaret eden Huveyli, bu durumun bu değerli yapıyı “ruhsuz ya da tutsak bir kale” haline getirdiği değerlendirmesinde bulundu.

Gazeteci Ayyaş Derraci de Cezayir Ulu Camii’nin kuş bakışı bir görselini toplumsal medya hesabından paylaşarak, “Bu caminin, ramazanın son on günü yahut en azından bayram münasebetiyle açılmasına karar verecek Fatih üzere bir adama gereksinimi var.” tabirlerini kullandı.

Soru işaretleri

Cezayir Din İşleri ve Vakıflar Bakanlığının eski basın müsteşarı Udde Fellahi, kelam konusu tartışmalara ait AA muhabirine yaptığı açıklamada, halkın bu devasa dini yapının ramazan ayında ibadete açılmasını ve “ruhsuz beden” durumundan kurtulmasını beklediğini belirtti.

Cami idare başkanlığına Pir Muhammed el-Me’mun el-Kasımi’nin 2022’de bakan rütbesiyle atanmasının bir umut oluşturduğunu hatırlatan Fellahi, buna karşın bir değişiklik olmamasının soru işaretlerine yol açtığını söyledi.

Ramazan ayının başından bu yana halkta caminin hem cuma hem teravih hem gece namazlarına hem de dini ve fikri etkinliklere açılması istikametinde güçlü bir talep oluştuğunu vurgulayan Fellahi, kelam konusu durumun kendisini de hayal kırıklığına uğrattığını söz etti.

Fellahi, “Belki de birtakım taraflar Cezayir Camii’nin faaliyete geçmesini engellemeye çalışıyor.” dedi.

Teknik sebepler

Cami idaresi, ülkede caminin teravih ve cuma namazları da dahil tam teşekküllü ibadete açılmasına ait talep ve tartışmalara ait birinci kez 8 Nisan’da yazılı bir açıklama yaptı.

Açıklamada, caminin 28 Ekim 2020’den bu yana ibadete açık olduğu ve 5 vakit namazın eda edildiği hatırlatılarak, mabedin Kovid-19 salgını ile çaba çerçevesinde alınan birtakım tedbirler dışında ibadete kapatılmadığı vurgulandı.

Caminin bayanların ibadetine de açık olduğuna işaret edilen açıklamada, “İbadet etmek isteyenler aileleriyle mescide gelebilirler. Mescitte bayanlara ayrılan kısım de birebir halde açıktır.” denildi.

Açıklamada, cuma ve teravih namazlarının kılınamamasına ait ise, namaz kılınacak kapalı alanların genişletilmesi için devam eden teknik çalışmaların tamamlanmasının beklendiği değerlendirmesine yer verildi.

Cezayir Ulu Camii’nin bir ibadet merkezinin yanı sıra ilmi ve kültürel bir yapı olduğu ve bir üniversite ile müze, bilim kurulu, kütüphane, araştırma merkezi üzere kıymetli alanları da bünyesinde barındırdığına dikkat çekilen açıklamada, “tüm teknik, güvenlik ve lojistik koşulların sağlanması” durumunda caminin tam teşekküllü olarak açılacağı ve “tüm dünya Müslümanları için bir gurur kaynağı” olacağı vurgulandı.

Açıklamada, tüm halkın merakla sorduğu sorulara, “teknik çalışmalar” sözleriyle cevap verilerek daha fazla detay paylaşılmadı.

İbadete gelenlerden caminin açılması talebi

Camide vakit namazlarını kılan cemaat de ramazan coşkusunu burada doyasıya yaşamak istiyor.

İkindi namazı sonrası AA muhabirine konuşan Yasir Haddad, mescitte cuma ve teravih namazlarının kılınmamasını şaşkınlıkla karşılayarak, “Doğrusu caminin ramazan boyunca tüm namazlara açık olması gerekirdi.” dedi.

Camide tüm namazların kılınması isteğini lisana getiren Haddad, “Ben caminin tüm namazlarda dolu olmasını isterim. Teravih namazlarının bu ulu mescitte kılınmasını temenni ediyor, yetkililerden mahzurların aşılarak caminin tüm namazların kılınmasına açılmasını rica ediyoruz.” sözlerini kullandı.

Cezayirli Emin Hamadi ise, caminin en azından ramazanın son günlerinde tam teşekküllü bir formda ibadete açılması gerektiğini belirtti.

Hamadi, “Ramazan ayının son on gününde bu ulu caminin açılarak teravih ve teheccüt namazlarının kılınmasını umuyoruz. Caminin bir an evvel tam kapsamlı hizmete açılması için Din İşleri Bakanlığı ve başka üst makamlara davette bulunuyoruz.” dedi.