Dört Kuzey Avrupa ülkesinden ortak belgesel: ‘Rus gemileri, Kuzey Akım Boru Hatları’ndaki patlamalar öncesi bölgedeydi’

Gordon Corera | BBC Güvenlik Muhabiri

Dört Kuzey Avrupa ülkesi televizyonunun ortak imali bir belgeselde, geçen yıl Kuzey Akım boru sınırlarında meydana gelen patlamalar öncesinde bölgede su altı operasyonları yapabilen Rus gemilerinin faaliyet gösterdiği öne sürüldü.

Gemilerin bölgedeki varlığının, Rus donanmasının haberleşme sistemlerine sızılmasıyla tespit edildiği argüman edildi.

Geçen Eylül’de su altında meydana gelen patlamalar, Rus gazını Avrupa Birliği ülkelerine ulaştırmak için inşa edilen Kuzey Akım Boru Çizgilerini devre dışı bırakmıştı.

Patlamaların nedeni şimdi belirlenemedi.

Patlamalardan çabucak sonra birtakım Batılı ülkeler Rusya’yı suçladı. Rusya ise patlamaların ardında İngiltere dahil Batılı ülkelerin bulunduğunu öne sürdü.

Yakın bir vakit evvel ise patlamalardan Ukrayna yanlısı ögelerin sorumlu olduğuna işaret eden istihbaratın olduğuna ait haberler yayımlandı.

Patlamaların olduğu bölgeye yakın ülkelerdeki resmi soruşturmalar devam ediyor.

Bu ülkeler, patlamaların kaza değil sabotaj sonucu meydana geldiğine inanıyor.

Fakat “Putin’s Shadow War” (Putin’in Gölge Savaşı) isimli belgesel ve “Cold Front” (Soğuk Cephe) isimli podcast serisinde, patlamalarda Rusya’nın rolü olabileceğine işaret eden bulgulardan kelam edildi.

Belgesel serisi Danimarka DR, Norveç NRK, İsveç SVT ve Finlandiya Yle televizyonları tarafından hazırlandı.

Belgeselin geçen ay yayımlanan bir kısmında Rus gemilerinin İngiltere kıyıları dahil Kuzey Denizi’ndeki rüzgar çiftliklerinin haritasını çıkardığı belirtilmişti.

Belgeselin son yayımlanan kısmı ise Kuzey Akım’daki patlamalardan evvel bölgedeki Rus gemilerinin kuşkulu faaliyetlerine odaklanıyor.

Bu kısımda bölgede üç gemiden kelam ediliyor.

Bunlar Rus donanmasına bağlı araştırma gemisi Sibiryakov, SB-123 isimli bir römorkör ve Rus donanmasından ismi tespit edilemeyen öteki bir gemi.

Belgeselde bu “hayalet gemilerin” vericilerinin kapalı olduğu belirtiliyor.

Bununla birlikte Haziran-Eylül 2022 tarihleri ortasında Rus donanma üssüne gönderdikleri iletilerden bu gemilerinin hareketlerinin izlenebildiği belirtiliyor.

Gemilerin hareketlerini İngiliz donanmasında Rus Baltık Donanması’nı izlemekle vazifeli olan ve 2018’de emekliye ayrılan bir subayın tespit ettiği söz ediliyor.

Belgeselde ismi açıklanmayan bu kişi, araştırmasında açık kaynaklar ve telsiz haberleşmesinden elde ettiği bilgileri kullandığını söylüyor.

Bu gemilerin patlama bölgesinin yakınlarında tespit edildikleri, burada birkaç saat kaldıkları ve bir kezinde neredeyse tüm günü burada geçirdikleri öne sürülüyor.

Sibiryakov’un su altı keşif ve haritalandırma yapabildiği ve küçük su altı araçları taşıdığına inanılıyor.

Emekli İngiliz donanma subayına nazaran gemi Haziran’da, sonradan patlamanın yaşanacağı bölgede sıra dışı bir rota izledi ve bâtın bağlantı moduna geçti.

Adı tespit edilemeyen gemi de o devirde bir hafta evvel bölgedeydi.

SB-123 römorkörü ise Eylül’deki patlamalardan yalnızca beş gün evvel bölgeye geldi.

Telsiz haberleşmesinden elde edilen bilgilere nazaran gemi Rusya’ya dönmeden evvel tüm geceyi burada geçirdi.

Belgeselde uydu imgelerinin, bu geminin sıra dışı bir rota izlendiği tezini desteklediği belirtiliyor.

Alman medyasında istihbarat kaynaklarına atfen yayımlanan haberlerde de Baltık Donanması’na bağlı SB-123’ün 21-22 Eylül tarihleri ortasında bölgede olduğu tez edildi.

Belgeselde konuşan uzmanlar, bu römorkörün deniz yatağında operasyonlara katılan denizaltıları kurtarma ve bunlara dayanak sağlama kapasitesi olduğunu söyledi.

Geçen hafta Danimarka ordusunun patlama bölgesinde daha evvel Rus donanmasına bağlı, su altı operasyonları için kullanılan öbür bir gemiyi fotoğrafladığı ortaya çıkmıştı.

Bir Danimarka gazetesine nazaran denizaltı kurtarma gemisi SS-750 patlamalardan dört gün evvel bu bölgede görüntülendi.

Bu gemi, küçük bir denizaltı taşıyabiliyor.

Belgeselde gemilerin ne yaptıklarına dair kesin deliller bulunduğu ya da patlamaların gerisinde Rusya’nın olduğu söylenmiyor.

Ancak bu sırada dışı faaliyetlerle ilgili kuşkulara dikkat çekiliyor.

Rusya, patlamalarda rolü olduğu argümanlarını reddediyor.