Doç. Dr. Kazaz: Tarihi yapıların envanteri çıkarılmalı ve projeleri hazırlanmalı

ERZURUM Atatürk Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi, Mimarlık Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Emriye Kazaz, sarsıntının Türkiye’nin bir gerçeği olduğunu belirterek, tarihi ve kültürel varlıkların envanterinin çıkarılması gerektiğini söyledi. Doç. Dr. Kazaz, “Tarihi yapıların ağır, orta, az hasarlı ya da kalıntı durumunda üzere tespitleri yapılırsa kısa ve uzun vadede müdahale edilecek yapılar belirlenmiş olur. Ansızın bir zelzeleye yakalandığımızda en azından bu yapıların projeleri elimizde olursa ona nazaran onları ayağa kaldırmak için birtakım stratejiler ve müdahale kararları geliştirilebilir yahut gerekli tamirler yapılabilir” dedi.

Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki sarsıntılar 11 vilayette büyük yıkıma yol açtı. Binlerce binanın yıkıldığı bölgede çok sayıda tarihi ve kültürel varlık da ziyan gördü. Yüzlerce yıldır ayakta kalan, yığma ya da klasik sistemlerle yapılan binaların daima bakım tamirleri yapılmadığı için zelzeleden en çok etkilenen yapı kümesi olduğunu belirten Mimarlık ve Tasarım Fakültesi, Mimarlık Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Emriye Kazaz, “Deprem aslında hepimizin gerçeği. Bugün o bölgelerde, yarın Erzurum’da yahut İstanbul’da her yerde zelzele yaşanabilir. Şu ana kadar elbette mahallî ve merkezi idarelerce birtakım çalışmalar yapıldı. Yapılmadı hiç kimseye diyemez. Bunların gözden geçirilip süratle var olan yapı stokunun güçlü, orta, zayıf üzere ya da buna emsal bir halde kategorilerinin yapılarak gerekli tedbirlerin bir an evvel alınması gerekir. Yeni yapılacak yapılarda da sarsıntı konusunun dizayndan uygulamaya kadar birinci öncelik olması gerekir. Ayrıyeten altını çizmek istediğim bir bahis daha var; tarihi yapılar olan kültür varlıklarımızın bir an evvel hasar durumlarını tespit edecek biçimde envanterlerinin çıkarılması ve projelerinin hazırlanması gerekiyor. Yüzlerce yıldır ayakta kalan bu yapılar yığma ya da klasik sistemlerle yapıldıkları ve birçoğunun daima bakım tamiratları yapılmadığı için zelzeleden en çok etkilenen yapı kümemiz olmaktadırlar. Tarihi yapıların ağır, orta, az hasarlı ya da kalıntı durumunda üzere tespitleri yapılırsa, kısa ve uzun vadede müdahale edilecek yapılar belirlenmiş olur. Birdenbire bir zelzeleye yakalandığımızda en azından bu yapıların projeleri elimizde olursa ona nazaran onları ayağa kaldırmak için birtakım stratejiler ve müdahale kararları geliştirilebilir yahut gerekli tamirler yapılabilir” diye konuştu.

ŞEHİRLERİN KÜLTÜREL BEDELLERİNİ ORTAYA ÇIKARAN PROJELERDepremden etkilenin 11 ilin Anadolu’da binlerce yıldır medeniyetlerin beşiği kentler olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Kazaz, yeni yapılanmada kent kimliklerine dikkat edilmesini istedi. Doç. Dr. Kazaz, şöyle konuştu:

“Anadolu toprakları üzere zelzeleden etkilenen tüm coğrafyamız binlerce yıllık yerleşim kültürüne sahip tarihi kentleri barındırmaktır. Sarsıntıda bu kentlerimizin bilhassa tarihi çekirdeklerinde büyük hasar ve yıkılmalar meydana gelmiştir. Elbet kentlerin toplumsal, kültürel, ticari ve ekonomik faaliyetleri yanında yerleşim alanı olan bu tarihi merkezlerin tekrar inşa edilmesi gerekir. Yalnız telaşla ve süratle bir inşa sürecine girmeden evvel kent plancılarından, mimarlara, yer bilimcilerden sosyologlara kadar olayın farklı aktörleri ile bir ortaya gelerek planlama çalışmalarını yürütmek çok değer kazanıyor. Yıkılan yapıların yerine tip projelerden fazla bu yerleşimlerin sahip olduğu kültürel ve tarihî bedelleri dikkate alan yere has projeler hazırlanması bu pahaların ve birikimin gelecek nesillere aktarılmasını sağlayacaktır. Aksi taktirde zelzelede etkilenen Malatya, Hatay, Adıyaman ya da Adana üzere her birinin kendine has tarihi ve kültürel kıymetleri olan bu kentler birbirine benzemeye başlayacaktır ve gelecek jenerasyonlara miras olarak bırakacağımız bugünün yapıları niteliksiz bir mimariye sahip olacaktır.”