Çinli Büyükelçinin Egemenlik Yorumu Baltık Ülkeleri ve Ukrayna’nın Reaksiyonunu Çekti

Çin’in Fransa Büyükelçisi Lu Şayı’nın, “eski Sovyet Cumhuriyetleri’nin memleketler arası hukukta faal statüsünün olmadığı” ve ” Kırım’ın başlangıçta Rus olduğuna” ait açıklamalarına, Baltık ülkeleri Letonya, Estonya ve Litvanya ile Ukrayna reaksiyon gösterdi.

Letonya Dışişleri Bakanı Edgars Rinkevics, Twitter hesabından, Litvanya ve Estonya ile ülkelerindeki Çin Büyükelçiliklerinin yetkili isimlerini çağırarak açıklama talep edeceklerini bildirdi.

Lu’nun kelamlarının “kabul edilmez” olduğunu söz eden Rinkevics, Çin tarafından izahat beklediklerini ve açıklamanın geri çekilmesini istediklerini belirtti.

Rinkevics, “Letonya Dışişleri Bakanlığı, Çin’in Fransa Büyükelçisi’nin milletlerarası hukuk ve ulusal egemenlik konusundaki kabul edilemez kelamlarını göz önüne alarak, Riga’daki Çin Büyükelçiliğinin yetkili maslahatgüzarını açıklama yapmak üzere çağırmıştır. Bu adım, Litvanya ve Estonya ile eşgüdüm içinde atılmıştır.” tabirlerini kullandı.

Çinli büyükelçi, Fransız televizyonu TF1’e verdiği röportajda, “Uluslararası hukukta eski Sovyet Cumhuriyetleri’nin dahi statüleri yok. Milletlerarası hukukta aktif statüleri yok zira hâkim bir ülke olarak statüleri milletlerarası bir mutabakatla somutlaştırılmadı.” yorumunu yaptı.

Çin’in, egemenlik ihtilafı içinde olduğu Tayvan’ın ülkesinde kendi ismiyle temsilcilik kurmasına onay verdiği gerekçesiyle diplomatik ilgilerinin derecesini düşürdüğü Litvanya’nın Dışişleri Bakanı Gabrielius Landsbergis de Twitter’da yaptığı paylaşımda, “Eğer Baltık ülkelerinin Ukrayna’da barışa aracılık etmesi konusunda neden Çin’e güvenmediğini merak eden varsa, işte bir Çinli büyükelçi, Kırım’ın Rus olduğunu ve Baltık ülkelerinin sonlarının yasal bir temeli olmadığını öne sürüyor.” değerlendirmesinde bulundu.

“Kırım, başlangıçta Rus’tu” iddiası

Çinli büyükelçi Lu, birebir röportajda Rusya’nın Kırım’ı ilhak edip etmediğine ait soruya da “Bu sorunu nasıl algıladığınıza bağlı olarak değişir, problem o kadar kolay değil. Kırım başlangıçta Rus’tu.” görüşünü lisana getirdi.

Lu’nun bu kelamlarına de Ukrayna reaksiyon gösterdi. Ukrayna’nın Fransa Büyükelçisi Vadym Omelchenko, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Kırım Ukrayna’dır, bu mevzuda kuşkuya yer yok.” tabirini kullandı.

Çin’in “Kırım’ın sahibi kim?” sorusunu gündeme getirmenin manidar olduğunu vurgulayan Omelchenko, Pekin’in Rusya ile Sibirya bölgesindeki tarihi ihtilafını hatırlatarak şunları kaydetti:

“Gelecek sefer şunu da sormak güzel olur; Vladivostok’un sahibi kim? Sovyet imparatorluğu artık yok, kıssa artık Avrupa’da devam ediyor.”

Çin, Aralık 1994’de Ukrayna ile imzalanan “nükleerden arındırma” muahedesi kapsamında Kırım’ın Ukrayna’nın modülü olduğunu tanımıştı. Kiev, mutabakat ile ortalarında Çin’in de olduğu ülkelere, güvenlik garantileri karşılığına nükleer silahlarından vazgeçme taahhüdünde bulunmuştu.