Çin’den Japonya’ya, ABD’nin çip kısıtlamaları için, “kötünün yanında olmayın” iletisi

Çin Dışişleri Bakanı Çin Gang, Japonya’ya, çip bölümüne yönelik kısıtlamalarda ABD’nin yolunu izleyerek Çin’in teknolojik kabiliyetine ket vurma eforuna takviye vermemesi davetinde bulundu.

Çin Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya nazaran, Bakan Çin, Pekin’i ziyaret eden Japon mevkidaşı Hayaşi Yosimasa ile yaptığı görüşmede, ABD’nin geçmişte Japonya’nın yarı iletken sanayisini baskıyla sindirmeye çalıştığını, bugün Çin’e karşı da birebir taktiklere başvurduğunu savundu.

Çin’i teknoloji alanında bastırmaya çalışmanın kendine kâfi olma kararlılığını artırmaktan diğer bir işe yaramayacağını vurgulayan Çin Gang, “Japonya geçmişte bunun acısını çekti, bugün berbatın yanında olmamalı.” dedi.

Çin Gang, İkinci Dünya Savaşı sonrası Çin-Japon münasebetlerinin istikrarlı gelişiminin, barış için bir ortada yaşamanın ve dostça işbirliğinin iki ülke için en gerçek tercih olduğunu ortaya koyduğuna işaret ederek, “Görüş ayrılıkları ve çıkar çatışmaları, hizipler oluşturarak, karşı tarafa telaffuz yoluyla baskı uygulamaya çalışarak çözülemez. Umarız Japonya Çin’e, yanlışsız bir anlayışla, siyasi fazilet ve sorumluluk içinde yaklaşır, diyalog ve irtibatı güçlendirmek, pratik işbirliğini teşvik etmek için Çin ile çalışır.” tabirlerini kullandı.

Japonya’ya Tayvan sıkıntısına müdahil olmaması ihtarında bulunan Çin Gang, ayrıyeten Fukuşima’da nükleer atık suyun uygun biçimde tahliye edilmesini talep etti.

Casuslukla suçlanan Japon vatandaşının salıverilmesi talebi

Japonya Dışişleri Bakanlığı açıklamasına nazaran, Hayaşi, Çin’de casusluk aksisi maddeyi ihlal ettiği gerekçesiyle gözaltına alınan ilaç şirketi çalışanı Japon vatandaşının salıverilmesini istedi.

Çin ve Rusya’nın, Japonya’nın yakınındaki bölgelerdeki ortak askeri faaliyetlerine yönelik korkularını aktaran Hayaşi, Çin gemilerinin, Doğu Çin Denizi’nde egemenlik ihtilafına husus olan, Japonya’nın denetimindeki adaların etrafında seyretmesine ait Japon hükümetinin tasalarının altını çizdi.

Hayaşi, Çin’in Japonya’nın kuzeydoğusundaki Fukuşima Nükleer Santrali’nde biriken radyoaktif atık suyun Pasifik Okyanusu’na tahliye edilmesi planına yönelik tenkitlerinin “bilimsel temeli olmadığını” savunarak, bu tavrı protesto ettiklerini söyledi.

Ülkesinin, Çin’e yönelik yarı iletken üretim materyallerinin ihracatına getirdiği sıkılaştırma önlemleri hakkındaki tenkitlere de değinen Hayaşi, bu adımın “belli bir ülkeyi gaye almadığını” belirtti.

Japon Bakan, görüşmede, birçok meydan okumaya karşın iki ülkenin yapan ve istikrarlı münasebetler kurmasının gitgide kıymetinin arttığını vurguladı.

28 ay sonra birinci görüşme

Ziyaret, iki ülke dışişleri bakanlarının Kasım 2020’den bu yana birinci buluşması oldu.

Hayaşi’nin Pekin ziyaretine, Çin Devlet Lideri Şi Cinping ile Japonya Başbakanı Fumio Kişida ortasında Kasım 2022’de Tayland’ın başşehri Bangkok’ta düzenlenen Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) Tepesi’nde yapılan görüşmede karar verilmişti.

İlkin Aralık 2022’de yapılması planlanan ziyaret, “takvim uyuşmazlığı” gerekçesiyle Çin tarafından iki sefer ertelenmişti.

Çin’de yılbaşında misyona başlayan Dışişleri Bakanı Çin Gang, geçen ay yaptığı telefon görüşmesinde Japon mevkidaşını ziyaret için Pekin’e davet etmişti.

İlişkilerde gerilimler

Çin-Japonya alakaları, son üç yılda Pekin’in Washington ile bağlantılarının bozulmasına paralel olarak gergin bir atmosfere girmişti.

Japonya, müttefiki ABD’nin Çin’in bölgedeki artan nüfuzuna set çekmeyi hedefleyen Hint-Pasifik stratejisine dayanak verirken bu kapsamda Aralık 2022’de açıkladığı yeni güvenlik stratejisinde Çin tehdidini “en büyük stratejik meydana okuma” olarak tanımlamıştı.

Öte yandan Japonya’nın, ABD’nin çip dalında Çinli üreticilere getirdiği ihracat denetimleri ve kısıtlamalarına paralel olarak Tokyo idaresi, 23 tip çip üretim donanımının Çin’e ihracatını yasaklamıştı.

Çin’in Ukrayna Savaşı’nın akabinde Rusya ile daha fazla yakınlaşması ve iki ülkenin savaşa karşı tavırlarındaki farklılık, cepheleşmeyi destekleyen bir öge olmuştu.

İki ülke ortasında dışişleri bakanı seviyesindeki son görüşme, Kasım 2020’de periyodun Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi’nin Japonya ziyaretinde yapılmıştı. En son evvelki Japonya Dışişleri Bakanı Motegi Toşimitsu, Aralık 2019’da Pekin’i ziyaret etmişti.