Çin Büyükelçisi’nin kelamları Baltık ülkelerini kızdırdı

Çin’in Paris Büyükelçisi’nin Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra bağımsız olan ülkelerin egemenliğinin milletlerarası hukukta desteğinin olmadığını söylemesi reaksiyon çekti.Çin’in Paris Büyükelçisi Lu Şayı’nın Cuma günü bir televizyon kanalına yaptığı açıklamalar başta Baltık ülkeleri olmak üzere Fransa ve Ukrayna’nın yansısını çekti.

Büyükelçi Lu Şayı, LCI televizyonuna yaptığı açıklamada Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra bağımsız olan Doğu Avrupa ülkelerinin egemenlik haklarını sorgulayan tabirlerde bulundu. Lu bu ülkelerin “uluslararası hukuk çerçevesinde faal bir statüye sahip olmadığını, çünkü bunların hâkim devlet olma statüsünü onaylayan memleketler arası bir muahedenin bulunmadığını” söyledi. Çin Büyükelçisi’nin kelamları yalnızca Ukrayna’yı değil 1991 yılında Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra bağımsız olan Estonya, Litvanya ve Letonya üzere Avrupa Birliği üyelerini de kapsıyor. Fransa: Şaşkınlıkla karşılıyoruz

Fransa Dışişleri Bakanlığı, Çinli Büyükelçi’nin tabirlerine reaksiyon gösterdi. Bakanlıktan yapılan açıklamada “Büyükelçinin açıklamalarının şaşkınlıkla karşılandığı” belirtildi. Açıklamada ayrıyeten “Umuyoruz ki bu türlü değildir lakin bu tabirlerin kendi konumunu yansıtıp yansıtmadığı söylemek Çin’e kalmış” denildi.

Litvanya, Letonya ve Estonya’dan tepki

Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra bağımsız olan Letonya’nın Dışişleri Bakanı Edgars Rinkevics Çin Büyükelçisi’ne Twitter hesabından reaksiyon gösterdi. Rinkevics “Fransa’daki Çinli Büyükelçi’nin milletlerarası hukuk ve devletlerin egemenlik haklarıyla ilgili açıklamaları bütünüyle kabul edilemez. Çin tarafından açıklama ve bu ifadeyi bütünüyle tekzip etmesini bekliyoruz” dedi.

Estonya Dışişleri Bakanı Margus Tsahkna da “Çinli diplomatın açıklamaları akıl almaz ve biz bağımsız ve hâkim bir ülkeye karşı yapılmış bu açıklamaları kınıyoruz” dedi.

Litvanya Dışişleri Bakanı Gabrielius Landsbergis ise “Çin’in ‘Ukrayna’da barış arabuluculuğu’ yapacağına Baltık ülkelerinin neden güvenmediğine hala şaşıran varsa, bakın burada bir Çin Büyükelçisi var ve Kırım’ın Rusya’ya ilişkin olduğunu ve başka ülkelerin hudutlarının yasal desteğinin olmadığını savunuyor” sözlerini kullandı.

Kırım konusunda da açıklama yaptı

Fransız televizyon kanalı LCI’de yapılan söyleşide Çin Büyükelçisi’ne Kırım’ın Ukrayna’ya ilişkin olup olmadığı sorusu da yöneltildi. Büyükelçi Lu Şayı “Soruna nasıl baktığınıza bağlı. Ortada bir tarih var. Kırım en başta Rusya’ya aitti” karşılığını verdi.

Ukrayna da Çin Büyükelçisi’nin sözlerini “absürt” olarak niteyerek kınadı. Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy’nin danışmanı Mihaylo Podolyak post Sovyet ülkelerinin statüsünün “uluslararası hukuk içinde garanti altına alınmış olduğunu” söyledi. “Kırım tarihinin absürt bir versiyonunu kendi bin yıllık tarihi konusunda titiz bir ülkenin temsilcisinden duymak tuhaf” diyen Podolyak “Eğer majör bir siyasi aktör olmak istiyorsanız, dışlanmış Rusların propagandasının papağanlığını yapmamalısınız” diye konuştu.

Çin Büyükelçisi’nin yaptığı açıklamalar zamanlama olarak da Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’u zora soktu. Bu ayın başında başşehir Pekin’e resmi ziyaret düzenleyen Macron ziyaret sırasında Çin Devlet Lideri Şi Cinping’i Rusya üzerinde baskı kurma ve Ukrayna’daki işgali sona erdirme gayretinde bulunma tarafında cesaretlendirmeye çalışmıştı.

Macron’un Çin ziyareti, Pekin’in izlediği siyasete kuşkuyla yaklaşan Batılı müttefiklerin kimilerince beğenilen karşılanmamıştı.

dpa, AFP/EC, JD

DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?