Çin: Aukus Ülkeleri Jeopolitik Gündemi Yükümlülüklerinin Önüne Koymamalı

BEİJİNG, 18 Mart (Xinhua) — Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Wang Wenbin ABD, İngiltere ve Avustralya’yı bencil jeopolitik gündemlerini nükleer silahların yayılmasını tedbire yükümlülüklerinin önüne koymamaya ve Memleketler arası Atom Gücü Ajansı’nı (UAEA) nükleer denizaltı işbirliğini onaylama konusunda zorlamamaya çağırdı.

Wang kelam konusu açıklamayı Cuma günü olağan basın toplantısında, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un AUKUS nükleer denizaltı işbirliği hakkındaki açıklamalarına ait yorumunun sorulması üzerine yaptı. Lavrov, kelam konusu işbirliğinin NATO askeri altyapısının Asya’ya hakikat ilerlemesi manasına geldiğini ve bunun bölgede yıllarca sürecek çatışmalara yol açabilecek önemli bir kumar olduğunu söylemişti.

Wang; ABD, İngiltere ve Avustralya’nın bir Anglosakson zümre inşa ettiğini ve nükleer denizaltı işbirliğini ve öteki en yeni askeri teknoloji işbirliklerini ilerletmek üzere AUKUS ismiyle üçlü güvenlik iştirakini oluşturduğunu kaydetti.

Wang, “Bu, tipik bir Soğuk Savaş zihniyeti, Pandora’nın kutusunu açacak, bölgesel ve global barış ve güvenliğini önemli formda etkileyecek bir hamledir” diye konuştu.

Öncelikle bunun milletlerarası nükleer silahların yayılmasının önlenmesi rejimine önemli darbe vuracağını söyleyen Wang, AUKUS nükleer denizaltı işbirliğinin, nükleer silahlara sahip devletlerin, deniz nükleer tahrik reaktörlerini ve silah olarak kullanılabilecek son derece zenginleştirilmiş uranyumu, nükleer silahlara sahip olmayan bir devlete aktarması konusunda bir birincisi temsil ettiğini vurguladı.

Mevcut UAEA güvenlik kontrolü sisteminde, aktif güvenlik tedbiri sağlayacak rastgele bir şey bulunmadığına işaret eden Wang, münasebetiyle bu işbirliğinin, nükleer silahların yayılmasına yönelik önemli riskler içerdiğini, UAEA’nın yetkisini önemli formda ihlal ettiğini ve ajansın güvenlik kontrolü sistemine darbe indirdiğini söyledi.

Sözcü, bu üç ülkenin nükleer denizaltı işbirliğinin ilerletilmesine yönelik adım atması halinde öbür ülkelerin de onlara uyacağını, bunun de en sonunda milletlerarası nükleer silahların yayılmasının önlenmesi rejiminin çökmesine yol açacağını lisana getirdi.

İkinci olarak bu işbirliğinin, Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) merkezli bölgesel işbirliği mimarisini önemli formda etkileyeceğini belirten Wang, AUKUS işbirliğinin, askeri caydırıcılık yoluyla ABD’nin jeopolitik gündemine hizmet etmek üzere tasarlandığını kelamlarına ekledi. Wang, bu işbirliğinin ASEAN’a mahsus karşılıklı hürmet, açıklık ve kapsayıcılık, istişare yoluyla uzlaşma ve tüm tarafların rahatlığını sağlama unsurlarını ihlal ettiğine, ASEAN ülkelerinin Güneydoğu Asya Nükleer Silahsız Bölge kurma gayretlerine balta vurduğuna ve Doğu Asya’daki ASEAN merkezli bölgesel işbirliği mimarisini önemli formda yaraladığına dikkat çekti.

Üçüncü olarak bu işbirliğinin, Asya Pasifik bölgesindeki barış ve istikrara önemli darbe indireceğini söyleyen Wang, AUKUS’un küme siyasetlerini ve Soğuk Savaş cepheleşmesini Asya Pasifik bölgesine taşıdığını ve bölgede NATO’nun bir kopyasını oluşturmayı amaçladığını vurguladı.

Sözcü, “Eğer bu teşebbüs başarılı olursa bölgede onlarca yıldır devam eden istikrar ve refaha yönelik daha evvel eşi gibisi görülmemiş tehdit ve zorlukların habercisi olur” tabirlerini kullandı.

Wang; ABD, İngiltere ve Avustralya’nın memleketler arası toplumun ve bölgedeki ülkelerin davetine kulak vermesi, blok siyaseti ve cepheleşme peşinde koşmayı bırakması, bencil jeopolitik gündemlerini, nükleer silahların yayılmasını tedbire yükümlülüklerinin önüne koymaması ve UAEA’yı nükleer denizaltı işbirliğini onaylamaya zorlamaması gerektiğini söyledi.