Cezayir: Fransa’yla hafıza evrakında “taviz vermeden” ilerleme kaydetmeyi umuyoruz
Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun, sömürge periyodu (1830-1962) belgeleri hakkında Fransa ile müzakerelerde rastgele bir “pazarlık yahut tavizden” uzak formda ilerleme kaydetmeyi umduğunu belirtti.
Cumhurbaşkanı Tebbun, 8 Mayıs 1945’te Fransa’nın 45 bin Cezayirli göstericiyi öldürdüğü olayların 78’nci yılı münasebetiyle bir ileti yayımladı.
Cezayir halkının yaptığı muazzam fedakarlıklara karşı devletin misyonunu yerine getirdiğini belirten Tebbun, geçmişi ve ulusal hafıza evrakını, tam bir şeffaflık ve bütünlük içerisinde rastgele bir pazarlık yahut odundan uzak formda yoluna koymakta kararlı olduklarını bildirdi.
Yakın vakitte bu hususta ilerleme kaydetmeyi umduklarını tabir eden Tebbun, nükleer denemeler ve kayıp şahıslar evraklarının da ortalarında bulunduğu mevzuların tamamını incelemek üzere Fransa ile ortaklaşa kurulan komiteye verilen çalışmanın değerli olduğunu vurguladı.
Cezayir halkının hakkını savunmada kararlılıkla ilerlediklerini daha evvel de tabir ettiklerini hatırlatan Tebbun, tarih ve ulusal hafıza sorununu cesurca ve hakkaniyetle ele alma uğraşlarını ağırlaştırdıklarını lisana getirdi.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile Cezayir Cumhurbaşkanı Tebbun, daha evvel yaptıkları açıklamalarda sömürge periyoduna kadar uzanan çetrefilli problemleri ve evrakları araştırmak üzere her bir ülkeden 5’er tarih uzmanı olmak üzere 10 kişilik ortak bir komite oluşturulduğunu açıklamıştı.
Ulusal hafıza dosyası
Cumhurbaşkanı Tebbun, iki yıl evvel Ulusal Hafıza Günü münasebetiyle yaptığı açıklamada, Fransa’nın sömürge periyodunda (1830-1962) işlediği hatalar için özür dilemesi talebini yinelemişti.
Fransa’nın Afrika kıtasındaki sömürgeci tarihinin en yeni ve en kanlı örneğini teşkil eden Cezayir, 1954’te bağımsızlık çabasına başladı.
Cezayir, 8 yıl süren bağımsızlık uğraşıyla bu uğurda en ağır bedel ödeyen ülkelerden biri kabul edilirken, yaşanan büyük acılar Fransa’nın Afrika’dan çekilirken bıraktığı “kara leke” olarak tarihe yazıldı.
Ülkede yıllar süren insanlık dışı savaşta yaklaşık 1,5 milyon Cezayirli hayatını kaybetti, milyonlarca kişi yerinden oldu.
Fransa’nın 1960-1966 yıllarında Cezayir Çölü’nde 4’ü yerin üstünde 13’ü de yer altında olmak üzere en az 17 nükleer deneme yaptığı belirtiliyor.