Çanakkale Ayvacık’ta Jeotermal Arama Sondaj Projesi İçin ÇED Gerekli Raporu

CEREN BALA TEKE

Çanakkale’nin Ayvacık ilçesinde Manici Turizm ve Gayrimenkul Yatırım Ticaret Şirketi tarafından yapılması planlanan jeotermal kaynak arama emelli sondaj çalışmaları projesi için Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Muhafaza Derneği’nin Assos Dostları ile açtığı davada eksperler “ÇED gerekli” raporu hazırladı. Raporda, “Fauna çalışmalarının da flora çalışmaları üzere ruhsat alanı ile bağlı olmadığı; yalnızca Çanakkale İlinin genel faunasının verildiği tespit edilmiştir” denildi.

Çanakkale’nin Ayvacık ilçesi Erecek köyü yakınında Manici Turizm ve Gayrimenkul Yatırım Ticaret Limited şirketince yapılması planlanan jeotermal kaynaklı arama hedefli sondaj çalışmaları projesinin “ÇED gerekli değildir” kararına karşı Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Muhafaza Derneği’nin Assos Dostları ile açtığı davada mahkemenin atıdığı eksper “ÇED gerekli” raporu verdi. Eksper raporunda yapılan tespitler şu biçimde:

“Proje tanıtım belgesinde verilen taahhütlere uyulmadığı tespit edilmiştir. Su kirliliği vb. yönetmeliklere uyulmadığı, sondaj çalışmalarının yapıldığı bölgede, bilhassa dere yataklarına varil, teneke vb. atık materyallerin gelişi hoş bir biçimde atılması suretiyle değerli ölçüde etraf kirliliğinde bulunulduğu tespit edilmiştir. Dava konusu jeotermal güç hedefli sondaj çalışmalarının, tarım ve hayvancılık üzerindeki tesirlerine yönelik olarak 5403 Sayılı Toprak Müdafaa ve Arazi Kullanımı Kanunu, 3573 Sayılı (4086 Sayılı Kanunla Değişik) Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkındaki Kanun, 4342 Sayılı Mera Kanunu ve 1380 Sayılı Su Eserleri Kanunu kapsamında, faaliyetin yapılacağı yer ve etrafta yer alan ziraî faaliyetler açısından Proje Tanıtım Belgesinde rastgele bir açıklama yapılmadığı ve bunun teknik ve bilimsel açıdan değerli bir eksiklik olduğu tespit edilmiştir.

“FAUNA ÇALIŞMALARININ DA FLORA ÇALIŞMALARI ÜZERE RUHSAT ALANI İLE BAĞLI OLMADIĞI…”

Dava konusu alanın bulunduğu yer prestiji ile Çanakkale Orman Bölge Müdürlüğü Ayvacık Orman İşletme Müdürlüğü Ayvacık Orman İşletme Şefliği sonları içerisine girmektedir. Alan için arama ruhsatı alınmış ve bu alan içerisinde sondaj atılmıştır. Daha Evvel verilmiş Orman Müsaadesi İncelemesi: bahse mevzu alanda daha evvelce verilmiş rastgele bir Orman Müsaadeli saha bulunmamaktadır. Flora çalışmalarında; nasıl bir bilimsel yolun uygulandığına, kaç mevsim ve her mevsimde kaç gün arazi çalışmalarının yapıldığına ve tespit edilen tiplerin teşhisinin nasıl yapıldığına hiç değinilmemiştir. Fauna çalışmalarının da flora çalışmaları üzere ruhsat alanı ile bağlantılı olmadığı; yalnızca Çanakkale İlinin genel faunasının verildiği tespit edilmiştir.

“KEŞİF GÜNÜ KULLANILAN BENTONİTLERDEN ARTAN KISMI ALANA ÇEVREYİ KİRLETECEK BİÇİMDE BIRAKILMIŞ OLDUĞU TESPİT EDİLMİŞTİR”

Söz konusu projenin genel olarak ekosistemi ne ölçüde etkileyeceği, PTD Raporundaki flora ve fauna üzerine verilen bilgilerin ruhsat alanı ile ilgili gerçeği yansıtmadığı; bu bilgilerin ‘Tarım ve Orman 2. Bölge Müdürlüğü Çanakkale Şube Müdürlüğü 2019’ bilgilerden alındığı ve fotoğrafların da Tarım ve Orman 2. Bölge Müdürlüğü Çanakkale Şube Müdürlüğü 2019 ve Dr. Orhan Çiçek’ten (Kuş fotoğrafları) birebir alındığı görülmüş olup PTD Raporu bu haliyle ruhsat alanının biyolojik çeşitliliğini (flora-fauna) münasebetiyle ekosistemi yansıtmadığı için yetersiz olduğu, Ruhsat alanı ve etrafında hangi flora ve fauna elemanlarının olduğu raporda net söz edilmemiştir. Tek sondaj noktası verilmiş olmasına karşın keşif günü sondaj alanında farklı ayrı 2 sondaj noktası gözlenmiş ve bu noktaların koordinatları haritaya işlendiğinde sondaj teklif noktasıyla uyuşmadığı tespit edilmiştir. Keşif günü kullanılan bentonitlerden artan kısmı alana çevreyi kirletecek halde bırakılmış olduğu tespit edilmiştir.

“SAHADA GÖZLENEN SULAK ALANLARIN KORUNMASI VE KURU DERE YATAKLARINA ATIK ATILMAMASI KONUSUNUN YERİNE GETİRİLMEDİĞİDİR”

Atıkların Sistemli Depolanmasına Dair Yönetmelik Kararlarına uygun olarak beyan edilen taahhüttün yerine getirilmediği görülmüştür. Açılmış sondaj havuzu ise keşif günü bölge için bir tehdit niteliğindedir. 2 adet açılacağı belirtilen havuz tek adet ve hacmen de hesaplanan ölçülerde değildir. Sondaj faaliyetinin bitmesini takiben membran örtü alınacak ve havuzun rehabilitasyonu yapılmamıştır. Keşif günü alanda gözlenen sulak alanların korunması ve kuru dere yataklarına atık atılmaması konusunun yerine getirilmediğidir. PTD’ in mevzuatta öngörülen yordama uygun hazırlanmadığı, hesaplamaların ve değerlendirmelerin kâfi seviyede data, bilgi ve dokümana dayandırılmadığı, proje kapsamının taban gereklilikleri taşımadığı, tarım toprakları ile yerleşim yerlerini, etraftaki bitki örtüsünü, su kaynaklarını ve doğal hayatı, orman alanlarını olumsuz etkilediği ve etrafa ve insan sıhhatine olabilecek olumsuz tesirlerin kabul edilebilir seviyede olmadığı, öteki bir söz ile kelam konusu projenin genel, olarak ekosistemi ve etrafta bulunan yerleşim yerlerini ne ölçüde etkileyeceği, bu suretle Çevresel Tesir Kıymetlendirme sürecinin işletilmesinin mevzuat kararları kapsamında gerekli olmadığı tespitlerimizdir.”