Bosnalı siyasi partilerden Yüksek Temsilci’nin “federasyon hükümeti kurulması” kararına reaksiyon

Bosna Hersekli siyasi partiler, Yüksek Temsilci Christian Schmidt’in “Bonn yetkilerini” kullanarak, ülkedeki iki entiteden Bosna Hersek Federasyonu (FBİH) hükümetinin kurulması istikametinde karar almasını reaksiyonla karşıladı.

Demokratik Hareket Partisinden (SDA) yapılan yazılı açıklamada, Schmidt’in, FBİH hükümetinin kurulması için “Bonn yetkilerini” kullanmasının “dayatma” olduğuna yer verildi.

Açıklamada, “Bosna Hersek Anayasası’nın çiğnenmesi ve Boşnakların çocuğunun iradesinin hiçe sayılması kabul edilemez bir emsaldir.” tabiri kullanıldı.

Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Kurulunun Hırvat üyesi Zeljko Komsic’in önderi olduğu Demokratik Cephe (DF) de kararın Anayasa’ya karşıt olduğunu bildirdi.

DF tarafından yapılan yazılı açıklamada, “Schmidt’in ‘dayatma kararı’nı büsbütün reddediyor ve şiddetle kınıyoruz.” sözü yer aldı.

Sosyal Demokrat Partiden Yüksek Temsilci Scdmidt’e destek

FBİH Lideri Lidija Bradara’nın hükümeti kurmakla görevlendirdiği Toplumsal Demokrat Parti (SDP) Genel Lideri Nermin Niksic ise kararı desteklediklerini duyurdu.

Niksic, “Ne yazık ki kaliteli tahliller bulmaya çalışan daha fazla mahallî siyasetçi olmadığı sürece, Yüksek Temsilci’nin (Christian Schmidt) müdahalelerine muhtaçlık duyulmaktadır. Bu karar, tüm âlâ niyetli siyasi seçeneklerin arzuladığı ve kamuoyu önünde savunduğu bir tahlildir.” dedi.

Öte yandan, Bosna Hersek Temsilciler Meclisinin yarın toplanacağı ve FBİH hükümetinin kurulması üzerine görüşeceği belirtildi.

Yüksek Temsilci Schmidt, gazetecilere yaptığı açıklamada, FBİH hükümetinin kurulması için sahip olduğu “Bonn yetkilerini” kullandığını duyurmuştu.

Schmidt’in açıklamasının akabinde Yüksek Temsilcilik Ofisi (OHR) resmi internet sitesinde yayımlanan karara nazaran, entite hükümetinin kurulmasına mahzur olan FBİH lider yardımcılarının imzasına gerek kalmazken, “Teklif edilen hükümete onay veren bir lider yardımcısının imzası anayasaya uygundur.” sözlerine yer verilmişti.

Bosna Hersek’teki genel seçim

Bosna Hersek’te genel seçim 2 Ekim 2022’de yapılmış, Devlet Başkanlığı Kurulunun Boşnak üyesi Denis Becirovic, Hırvat üyesi Zeljko Komsic ve Sırp üyesi de Zeljka Cvijanovic olmuştu.

Devlet Başkanlığı Kurulu, 22 Aralık 2022’deki oturumunda, Hırvat Demokratik Birliğinden (HDZ) Borjana Kristo’yu devlet düzeyinde hükümeti kurmakla görevlendirmişti.

Ülkedeki iki entiteden Sırp Cumhuriyeti (RS) Başkanlığına Milorad Dodik seçilmiş, RS hükümeti ise 21 Aralık’ta kurulmuştu. 28 Şubat’ta da FBİH Başkanlığına Lidija Bradara getirilmişti.

Bradara, 30 Mart’ta yaptığı açıklamada, federasyon hükümeti kurma vazifesini SDP Genel Lideri Niksic’e verdiğini duyurmuştu.

FBİH hükümeti, siyasi partilerin kabinede kimin yer alacağı tartışmaları sebebiyle kurulamıyor.

Bosna Hersek’te OHR ve Yüksek Temsilci

Bosna Hersek’te 1992-1995’te yaşanan savaşı sonlandıran Dayton Barış Antlaşması’nın getirdiği karmaşık siyasi yapının yanı sıra ülkede yeniden Dayton ile oluşturulan OHR muhtaçlık durumunda yasa çıkarabilecek yetkiye sahip.

OHR, memleketler arası toplum ismine Bosna Hersek’te barış mutabakatının uygulanmasını denetliyor. Yüksek Temsilcilik, ülkede faaliyet gösteren memleketler arası kurumların etkinliklerini de koordine ediyor.

Birleşmiş Milletlere (BM) her yıl Bosna Hersek’teki gelişmeler ve sıkıntılarla ilgili rapor sunan YüksekTemsilci, “Bonn yetkileri” olarak bilinen geniş yetkilere sahip. Yüksek Temsilci, Devlet Başkanlığı Kurulunun üyeleri dahil olmak üzere ülkede barışın uygulanmasına mani olan şahısları vazifeden alabiliyor, muhtaçlık durumunda yasa çıkarabiliyor.