Bosna Hersek’te Yüksek Temsilci Schmidt’in ülkeyle ilgili kararları protesto edildi

Bosna Hersek’in başşehri Saraybosna’da, Yüksek Temsilci Christian Schmidt’in ülkeyle ilgili kararlar alması protesto edildi.

Saraybosna’daki Yüksek Temsilcilik Ofisi (OHR) önünde düzenlenen “demokrasiye koyulan ambargoyu durdurun” sloganlı protesto, ReStart isimli dernek tarafından organize edildi.

Organizatörler, Bosna Hersek’teki iki entiteden Sırp Cumhuriyeti (RS) Lideri Milorad Dodik’in son vakitlerde yaptığı ayrılıkçı açıklamaları ve Schmidt’in ülkeyle ilgili kararlar almasından duydukları memnuniyetsizlikleri lisana getirmek için toplandıklarını kaydetti.

OHR önünde toplanan yüzlerce gösterici burada, “Schmidt git OHR kal”, “Vatandaşlar demokrasiye koyulan ambargoya karşı”, “Devlet mülkünü vermiyoruz”, “Bosna Hersek hâkim bir devlet aklınızda tutun” yazılı dövizler ve Bosna Hersek bayrağı taşıdı.

“Bosna Hersekliler tüm dünyada cüret ve kararlılıklarıyla bilinirler”

ReStart’tan Suad Djozic, “Bosna Hersek, Avrupa Birliği (AB) üyesi tüm devletler üzere olağan ve fonksiyonel bir devlet olmalıdır. Bu cins olağan ülkelerde vatandaşlar eşit haklara sahip olabilir. Tek isteğimiz, hepimizin olağan bir devlete sahip olması ve kanun önünde eşit olmamız.” diye konuştu.

Göstericilerden Slobodanka Krstanovic, Schmidt’in ülke hakkında aldığı kararları eleştirirken başka bir gösterici Almedina Muftic, Bosna Hersek’in “faşist siyasetlere müsaade vermeyeceğini” söyledi.

Katılımcılardan Benjamin Cuvic de göstericilerin Bosna Hersek’i korumak için bir ortaya geldiğine işaret ederek “Bosna Hersekimiz için verdiğimiz ısrarlı gayret için burada olan herkese teşekkür ederim. Bosna Hersekliler tüm dünyada cüret ve kararlılıklarıyla bilinirler. Burada bunu dünyaya kanıtlayacağız.” değerlendirmesinde bulundu.

Dodik’in, “Sırp Cumhuriyeti, Sırbistan ile ortak devlet olsun” açıklaması

Bosna Hersek’in iki entitesinden biri olan RS’nin Lideri Dodik, katıldığı bir merasimde Sırpların özgürlüklerini kazanması için gayret etmeye devam edeceğini söz ederek “Bu bir tehdit değil, yalnızca RS halkının yerli yerinde olması temennisi. Bir gün RS ve Sırbistan’ın ortak bir devlet olmasını isteriz.” diye konuşmuştu.

Sırpların ulusal kimliklerinin kabul görmediğini argüman eden Dodik, “Bizler Bosnalı Sırp değiliz. Nerede yaşarsak yaşayalım biz Sırp halkıyız.” sözlerini kullanmıştı.

Dodik ayrıyeten, RS yetkililerinin hareket planını ve Bosna Hersek’teki kurumlarda vazife alan Sırpların “taşınmaz mülkler” konusunda sergileyeceği tavırları içeren bir bildiri imzaladıklarını duyurmuştu.

Kurumlarda “taşınmaz mülklerin” RS’ye ilişkin olduğuna dair tavır sergileyeceklerini belirten Dodik, kelam konusu bildirinin 21 unsurdan oluştuğunu, Dayton Barış Mutabakatı’na karşıt bir durumun olmadığını savunmuştu.

Dodik, RS Ulusal Meclisi’nin (NSRS) 26 Nisan’da bir oturum daha düzenleyeceğini tabir ederek, bu oturumda Bosna Hersek Anayasa Mahkemesindeki Sırp hakime istifa etmesi tarafında davette bulunacaklarını söylemişti.

Schmidt, seçim akşamı “yasa dayatmıştı”

Bu ortada, Schmidt, ülkede 2 Ekim 2022’de yapılan genel seçim akşamı sandıkların kapanmasının akabinde yazılı açıklama yayımlayarak ülkede tartışmalara ve siyasi krize neden olan seçim yasasını “işlevsellik” paketi ismi altında, “dayatma” olarak nitelendirilen yetkileri kapsamında yürürlüğe koymuştu.

“İşlevsellik paketi” olarak isimlendirilen kararlar kapsamında, Bosna Hersek Federasyonu (FBIH) Halklar Meclisindeki kurucu halkların (Boşnak, Hırvat, Sırp) delege sayısı 17’den 23’e çıkartılmış, Hırvat Demokrat Birliği’nin (HDZ) temsil hakkının güçlenmesinin önünü açan bu kararla, Hırvatların birçok bahiste kelam sahibi olabileceği tez edilmişti.

Seçimin akabinde siyasi partiler ortası yaşanan uyuşmazlıklar nedeniyle FBIH hükümeti kurulamazken, 6 Nisan’da sona eren hükümet kurma süreci için Yüksek Temsilci Schmidt’in bir sefer daha müdahale etmesi davetinde bulunulmuştu.

Bosna Hersek’te OHR ve Yüksek Temsilci

Bosna Hersek’te 1992-1995’te yaşanan savaşı sonlandıran Dayton Barış Antlaşması’nın getirdiği karmaşık siyasi yapının yanı sıra ülkede yeniden Dayton ile oluşturulan OHR gereksinim durumunda yasa çıkartabilecek yetkiye sahip.

OHR, memleketler arası toplum ismine Bosna Hersek’te barış mutabakatının uygulanmasını denetliyor. Yüksek Temsilcilik, ülkede faaliyet gösteren memleketler arası kurumların etkinliklerini de koordine ediyor.

Birleşmiş Milletlere (BM) her yıl Bosna Hersek’teki gelişmeler ve problemlerle ilgili rapor sunan Yüksek Temsilci, “Bonn yetkileri” olarak bilinen geniş yetkilere sahip. Yüksek Temsilci, Devlet Başkanlığı Kurulunun üyeleri dahil olmak üzere ülkede barışın uygulanmasına pürüz olan bireyleri vazifeden alabiliyor, gereksinim durumunda yasa çıkartabiliyor.