Borçların yapılandırılmasına ait kanun teklifi, TBMM Genel Konseyinde kabul edildi (2)

Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince takip edilen alacaklardan vadesi 31 Aralık 2022’den evvel olduğu halde 1 Ocak 2023 prestijiyle ödenmemiş ve tüm tahsil daireleri prestijiyle asli ve feri toplamı 2 bin lira ve altında bulunanların tahsilinden vazgeçilecek.

TBMM Genel Şurasında kabul edilen Birtakım Alacakların Tekrar Yapılandırılması ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’a nazaran, yapılandırma düzenlemesinden yararlanmak isteyenler, 30 Nisan 2023’e kadar ilgili yönetime başvuracak.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, SGK, vilayet özel yönetimleri, belediyeler ve YİKOB’Iara bağlı tahsil dairelerine ödenecek fiyatların birinci taksitini 31 Mayıs 2023’e kadar, başka taksitlerini ise bu tarihi takip eden aylık devirler halinde azami 48 eşit taksitte ödeyebilme kuralı aranacak.

Hesaplanan fiyatların tamamının birinci taksit ödeme mühleti içinde peşin ödenmesi halinde katsayı uygulanmayacak, feri alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları temel alınarak hesaplanacak fiyatların yüzde 90’ının tahsilinden vazgeçilecek. Bu durumda idari para cezalarından yüzde 25 indirim yapılacak, yapılandırma sonucu ödenecek alacağın yalnızca feri alacaktan ibaret olması halinde feri alacak yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranlan temel alınarak hesaplanacak meblağdan yüzde 50 indirim yapılacak.

İlgili hususlarda yer alan azami müddetler aşılmamak kaydıyla bu düzenlemeye nazaran yapılandırılan borçlar 12, 18, 24, 36 yahut 48 eşit taksitte ödenebilecek. Borçlular, ödeme seçeneklerinden birini müracaat sırasında tercih edecek.

Kredi kartıyla da ödeme yapılabilecek

Hazine ve Maliye Bakanlığı ile SGK’ye bağlı tahsil dairelerinin düzenleme kapsamındaki alacakları, kredi kartıyla da ödenebilecek.

Birinci ve ikinci taksitlerin ödeme müddetlerinde yapılması şartıyla kalan taksitlerden bir takvim yılında en fazla üç taksitin müddetinde ödenmemesi yahut eksik ödenmesi halinde düzenleme kararları ihlal edilmiş sayılmayacak.

Hesaplanan meblağların taksitle yapılacak ödemelerinde ilgili hususlara nazaran belirlenen meblağ 12 eşit taksit için 1,09; 18 eşit taksit için 1,135; 24 eşit taksit için 1,18; 36 eşit taksit için 1,27; 48 eşit taksit için 1,36 katsayısı ile çarpılacak, bulunan fiyat taksit sayısına bölünerek aylık devirler halinde ödenecek taksit meblağı hesaplanacak.

Yapılandırma kapsamındaki alacaklara yönelik vakit aşımı müddetleri işlemeyecek.

Dava konusu olan tarhiyatlar, idari para cezaları ve ecrimisillere karşılık düzenlemenin yayımı tarihinden evvel ödeme yapılması halinde ödenen bu fiyatlar, birinci derece mahkemesinde devam eden davalar ile birinci derece mahkemesince daha evvel verilmiş terkin kararlar için katılaşmamış ve dava safhasında bulunan alacaklara yönelik kararlardan yararlanılmak üzere yapılan müracaatlar üzerine nakden yahut mahsuben iade edilebilecek.

Öngörülen müracaat ve birinci taksit ödeme müddetlerini bir aya kadar uzatmaya Cumhurbaşkanı yetkili olacak.

Gençlik ve Spor Bakanlığı, Türkiye Futbol Federasyonu ve bağımsız spor federasyonlarına tescil edilen ve Türkiye’de sportif alanda faaliyette bulunan spor kulüpleri ile düzenleme kapsamında belediyeler ve bunlara bağlı kamu hükmî kişiliğini haiz kuruluşlarca ödenmesi gereken fiyatlar, aylık devirler halinde azami 120 eşit taksitte ödenebilecek.

Tahsilinden vazgeçilecek alacaklar

Düzenlemeyle Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince takip edilen alacaklardan vadesi 31 Aralık 2022’den evvel olduğu halde 1 Ocak 2023 prestijiyle ödenmemiş ve tüm tahsil daireleri prestijiyle asli ve feri toplamı 2 bin lira ve altında bulunanların tahsilinden vazgeçilecek.

Bu kapsamda terkin süreçlerinde amme borçlusu ismine tahakkuk etmiş borçlar temel alınacak borçlunun müteselsil sorumluluk yahut ikincil sorumluluklar kapsamında ödemesi gereken fiyatlar dikkate alınmayacak. Ayrıyeten 2 bin liralık meblağın tespitinde 1 Ocak 2023’te vergi dairesi kayıtlarında bulunan meblağ temel alınarak terkin süreçleri gerçekleştirilecek.

Bu fiyatın tespitinde 1 Ocak 2023 prestijiyle tahsil dairesi kayıtları temel alınacak. Tahsilinden vazgeçilen alacaklar ile ilgili açılmış davalar, alacaklı tahsil dairesinin alacağın terkin edildiğine ait bildirimi üzerine mahkemesince sonlandırılacak. Düzenlemenin yayımı tarihinden evvel ödenmiş olan fiyatlar iade edilmeyecek.

SGK’nin iş kazası, meslek hastalıkları üzere sebeplerle patrona rücu edilen alacakları ve emekli aylıklarından yersiz ödenenlerden kaynaklı alacaklarına karşılık olarak sattıkları eser bedellerinden kesinti yapılmak suretiyle SGK’ye ödenmesi gereken prim alacakları yapılandırılabilecek.

Sosyal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu kapsamından çıkarılan iş yerlerine ait olup ödeme müddeti 31 Aralık 2020 yahut evvelki bir tarih olduğu halde ödenmemiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, toplumsal güvenlik dayanak primi ve idari para cezası asılları toplamı 500 lirasını aşmayan alacaklar ile fiyatına bakılmaksızın bu alacaklara bağlı feri alacaklardan fiyatı 10 bin lirayı aşmayanların tahsilinden vazgeçilecek.

Genç girişimcilere sağlanan yarar istisnasına güncelleme

Araç muayenelerini müddetinde yaptıramamış olanlar, 30 Eylül 2023’e kadar bu muayenelerin yapılması kuralıyla muayenede gecikilen her ay ve kesri için alınan yüzde 5 fazla yerine Yİ-ÜFE oranları, düzenlemenin yayımı tarihinden sonra ise aylık yüzde 0,75 oranı kullanılarak bulunan fiyatı ödeyecek.

Orman sayılan yerler, Hazinenin özel mülkiyetinde yahut devletin karar ve tasarrufu altında bulunan taşınmazlar hakkında yapılan kesin müsaade, kesin tahsis, kullandırma kararı, irtifak hakkı, kullanma müsaadesi ve kiralama süreçlerinden kaynaklanan ve vadesi 31 Aralık 2022 prestijiyle geldiği halde düzenlemenin yayımı tarihi prestijiyle ödenmemiş olan bedeller de yapılandırılabilecek.

İl özel yönetimleri, YİKOB’lar, belediyeler ve bunların bağlı kuruluşları ile sermayesinin yüzde 50’sinden fazlası bunlara ilişkin şirketlerin mülkiyetinde bulunan taşınmazlar hakkında yaptıkları satış, irtifak hakkı ve kiralama süreçlerinden kaynaklanan ve vadesi 31 Aralık 2022 prestijiyle geldiği halde bu düzenlemenin yayımı tarihi prestijiyle ödenmemiş kullanım bedelleri ve hasılat hisseleri alacaklarına yapılandırma imkanı getiriliyor.

Büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon yönetimlerince takip edilen ve vadesi 31 Aralık 2020’den evvel olduğu halde düzenlemenin yayımı tarihi prestijiyle ödenmemiş ve her bir alacağın tipi, devri, asılları başka farklı dikkate alınmak suretiyle fiyatı 250 lirayı aşmayan asli alacakların ve fiyatına bakılmaksızın bu asıllara bağlı feri alacakların, aslı ödenmiş feri alacaklardan meblağı 500 lirasını aşmayanların tahsilinden vazgeçilecek.

Kanun kapsamında yer alan öteki yapılandırma borçları şöyle:

“TOBB ile Odalar ve Borsalar Kanunu kapsamında üyelerin oda ve borsalara olan aidat, navlun hasılatından alınacak oda hisseleri ve borsa tescil fiyatı ile oda ve borsaların TOBB’a aidat borçları; Hür Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu kapsamında meslek mensuplarının üyesi oldukları odalara olan aidat borçları ile odaların Türkiye Özgür Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliğine olan birlik hissesi borçları; Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunu kararlarına nazaran esnaf ve sanatkarların üyesi oldukları odalara olan aidat borçları ile odaların birlik ve üyesi oldukları federasyonlara, birlik ve federasyonların Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonuna olan katılma hissesi, esnaf ve sanatkarların meslek eğitimini geliştirme ve destekleme fonu borçları; Avukatlık Kanunu kararlarına nazaran avukatların ve stajyer avukatların ilgili barolara olan baro kesenekleri ile Türkiye Barolar Birliğine olan staj kredisi borçları; Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu kararlarına nazaran meslek mensuplarının üyesi oldukları odalara olan aidat borçları; Türk Tabipleri Birliği Kanunu kararlarına nazaran meslek mensuplarının üyesi oldukları odalara olan aidat borçları ile odaların Merkez Kuruluna olan birlik hissesi borçları; Türk Diş Tabipleri Birliği Kanunu kararlarına nazaran meslek mensuplarının üyesi oldukları odalara olan aidat borçları ile odaların Türk Diş Doktorları Birliğine olan birlik hissesi borçları; Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına, Türk Veteriner Tabipleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Üslubuna ve Göreceği İşlere Dair Kanun kararlarına nazaran meslek mensuplarının üyesi oldukları odalara olan aidat borçları ile odaların Türk Veteriner Doktorları Birliğine olan birlik hissesi borçları.”

Genç girişimcilere sağlanan yarar istisnası fiyatı, 1 Ocak 2023’ten itibaren geçerli olmak üzere, gelir vergisi tarifesinin ikinci diliminde yer alan fiyat olarak belirlenecek.

Yüksek Tahsil Kredi ve Yurt Hizmetleri Kanunu’nda yapılan değişikliğe nazaran, yürürlüğe girdiği tarih prestijiyle geri ödemesi başlamış yahut takip için vergi dairesine bildirilmiş tahsil ve katkı kredilerinden vadesi geldiği halde ödenmemiş olanların asıllarına vade tarihleriyle 9 Kasım 2022 tarihleri ortasında gecikme artırımı, Yİ-ÜFE fiyatı, katsayı fiyatı üzere alacaklar hesaplanmayacak. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten evvel tahsil edilen fiyatlar iade edilmeyecek.

Depremlerin tesirlerinin giderilmesine yönelik düzenlemeler

Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların oluşturduğu tesirler dikkate alınarak Vergi Yordam Kanunu kapsamında yapılacak müracaatların ve ödenecek taksitlerin mühletleri birer ay uzatılacak. Zorlayıcı sebep hali ilan edilen vilayetlerdeki dairelere borçlu olanlar, zorlayıcı sebebin sona erdiği tarihi izleyen ayın sonuna kadar başvuracak ve ödemelerini bu süreyi takip eden aydan başlamak üzere belirtilen müddet ve halde yapacak.

Depremden kendisi, eşi, çocuğu yahut anne ve babası etkilenen hizmet erbabına, patronlar tarafından 6 Şubat-31 Temmuz 2023 tarihlerinde mevcut fiyat, prim, ikramiye üzere ödemelerine ek olarak yapılan tıpkı yardımlar ile 50 bin lirayı geçmeyen nakdi yardımlar prime temel çıkara dahil edilmeyecek. Bu yardımlar üzerinden gelir vergisi ve damga vergisi alınmayacak.

Depremden etkilenen vatandaşlara, sahibi oldukları konutları ikamet emeliyle bedelsiz olarak tahsis eden konut sahipleri için emsal kira bedeli uygulanmayacak.

Depremde vefat edenlerin mirasçılarına, sigorta ve emeklilik şirketlerince ve Ferdî Emeklilik Sistemi’nden (BES) yapılan ödemelerden gelir vergisi tevkifatı yapılmayacak.

Depremde ölenlerin mirasçılarına veraset yoluyla intikal eden mallar ile bunların eşine, çocuklarına, anne ve babasına patronlarca yapılan yardımlar, veraset ve intikal vergisinden istisna tutulacak. Bu biçimde gerçekleşen intikaller nedeniyle veraset ve intikal vergisi beyannamesi verilmeyecek, ilişik kesme evrakı aranmayacak.

Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Adap Kanunu kararlarına nazaran tutulması, koruması ve ibrazı mecburi olan defter ve dokümanları sarsıntıda zayi olan mükelleflerin, zayi evrakı için yetkili mahkemeye müracaat mühleti 31 Temmuz 2023’e kadar uzatılacak. Bu dokümanın vilayet yahut ilçe yönetim heyetlerinden alınabilmesine imkan sağlanacak. Yeni defter açılışları kolaylaştırılacak ve yeni defterlerin tasdiki süreçlerinde noter harcı ve noterlik fiyatı alınmayacak.

Deprem nedeniyle zorlayıcı sebep hali ilan edilen yerlerde faaliyet gösteren bireylerle iktisadi ve ticari alakası bulunan mükelleflerin alacaklarının tahsilinde ortaya çıkan zorluklar nedeniyle kuşkulu alacak karşılığı ayrılması ile ilgili kaideler hafifletilecek.

Mücbir sebep hali ilan edilen yerlerdeki ticari işletme, ticaret şirketleri ve şubelerin zelzele nedeniyle ticaret sicili müdürlüklerinde gerçekleştirecekleri süreçlerde, 31 Temmuz 2023’e kadar harç ve bu süreçlere bağlı fiyat ile Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ilan fiyatı alınmayacak.

Mücbir sebep hali ilan edilen yerlerde sarsıntıdan ziyan gören esnaf ve sanatkarların ekonomik faaliyetlerine devam etmelerine katkıda bulunmak için 31 Temmuz 2023’e kadar, esnaf sicil müdürlüklerinde yapacakları tescil, terkin, tadil, sicil tasdikname süreçlerinden harç ile sicil gazetesi ilan fiyatı alınmayacak.

Depremde yıkılan yahut ağır hasar gören binalar ile kullanılamaz duruma gelen taşıtlara ait vergi ve katkı hisseleri ile varsa bu alacaklara ait feri alacakları terkin edilecek. Taşıtlar üzerindeki vergi dairelerince konulan hacizler kaldırılacak.

Tek seferlik ek vergi

Kurumlar vergisi mükellefleri tarafından 2022 yılına ait kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilmek suretiyle, kurum çıkarından indirim konusu yapılan istisna ve indirim meblağları ile indirimli kurumlar vergisine tabi matrahları üzerinden, periyot karı ile ilişkilendirilmeksizin yüzde 10 oranında; kurumlar vergisi istisnaları ile yurt dışından elde edilen ve en az yüzde 15 oranında vergi yükü taşıdığı tevsik edilen istisna çıkarlar üzerinden ise yüzde 5 oranında tek seferlik ek vergi alınacak.

Depremden etkilenen 11 vilayet ile Sivas’ın Gürün ilçesindeki kurumlar vergisi mükellefleri kapsam dışında tutulacak.

Hesaplanacak verginin birinci taksiti kurumlar vergisinin ödeme mühleti içinde, ikinci taksiti bu süreyi takip eden dördüncü ayda ödenecek.

Hesaplanan kelam konusu vergi, masraf ve indirim olarak dikkate alınmayacak; kurumlar vergisi, süreksiz vergi ve tevkif suretiyle kesilen vergiler ile varsa yurt dışında ödenen vergiler dahil hiçbir vergiden mahsup edilmesine imkan tanınmayacak.

Söz konusu verginin, birinci taksiti kurumlar vergisi ödeme mühleti içinde, ikincisi ise bu süreyi takip eden dördüncü ayda olmak üzere iki taksitte ödenecek.

Tam mükellef kurumlardan elde edilen risturn istisnası, bağış ve yardımlar üzere kimi istisna ve indirimler kapsam dışında tutulacak ve ek vergi kapsamına girmeyen mükellefler belirlenecek.

Genel Şurada teklifin, daha evvel kabul edilen 10. hususu, yine müzakere edilerek değiştirildi. Kabul edilen unsura nazaran, kurumlar vergisi mükelleflerinden tek seferlik alınacak ek vergiden mikro ve küçük işletmelerin teknoloji geliştirme bölgeleri ile AR-GE ve tasarım merkezleri muaf olacak. Ayrıyeten yurt dışına gönderilen öğrencilerin kamuya olan borçları yapılandırma kapsamına alındı.

(Sürecek)