BM, Lübnan’da liman patlaması davasına müdahale edilmesinden telaş duyuyor
Birleşmiş Milletler (BM), Lübnan’da Beyrut kentinde Ağustos 2020’de gerçekleşen liman patlamasıyla ilgili soruşturmaya müdahale edileceği konusunda önemli tasa duyduğunu bildirdi.
BM Özel Raportörü Margaret Satterthwaite, yaptığı yazılı açıklamada, Beyrut Limanı’ndaki patlamadan etkilenenler için adaleti engelleyen “gereksiz” gecikmeleri kınadı.
Satterthwaite, patlamanın soruşturulmak üzere Lübnan Yüksek Yargı Kuruluna sevk edilmesinden bu yana yetkililerin, yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ve güvenlik vazifelilerinin sorgulanmasına müsaade verilmesi istikametindeki yargı taleplerini reddettiklerini belirtti.
Hükümetin eski bakanlar hakkında tutuklama buyruklarını yerine getirmediğini anımsatan Satterthwaite, Şubat 2021’de soruşturmayı yürütmek üzere atanan Yargıç Tarık Bitar’ın misyonunu yerine getirmesine yönelik artan mahzurlar ve tehditlerle karşı karşıya kaldığını kaydetti.
Satterthwaite, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Davaya karışmış eski devlet vazifelilerinin ve başkalarının samimiyetsiz biçimde davayı incelemek üzere atanan soruşturma yargıçlarına yönelik geri çekme süreçlerine ve başka zorlayıcı aksiyonlara başvurduklarına dair haberlerden derin rahatsızlık duydum. Bu durum, Şubat 2021’de bir soruşturma yargıcının değiştirilmesine ve son aylarda soruşturmanın birkaç kere askıya alınmasına yol açtı.”
“Patlamayla ilgili kimse yargılanmadı”
Yargıç Bitar’ın işini yapabilmesi için muhtaçlık duyduğu güvenliğe sahip olması gerektiğine işaret eden Satterthwaite, liman patlamasıyla ilgili soruşturmaya müdahale edilmesi ve soruşturmanın yargıcına yönelik tehdit konusunda önemli tasa duyduğunu belirtti.
Satterthwaite, Lübnan makamlarına bu tehditlerin soruşturulmasının yanı sıra yargıcın, meslektaşlarının ve ailesinin gereğince korunması davetinde bulundu.
Yargıçların işlerini yaptıkları için disiplin cezasına çarptırılmaması gerektiğini vurgulayan Satterthwaite, Lübnan makamlarını, “soruşturmanın bağımsızlığını ve bütünlüğünü korumak için acil adımlar atmaya ve patlamadan sorumlu olanların hesap vermesini sağlamaya” çağırdı.
“Bugüne kadar 218 kişinin vefatına, 7 bin kişinin yaralanmasına ve 300 bin kişinin yerinden edilmesine neden olan patlamayla ilgili kimse yargılanmadı.” tabirini kullanan Satterthwaite, patlamanın, Beyrut Limanı’nı yerle bir ettiğini, kente büyük ziyan verdiğini ve insan sıhhati ile etrafa büyük ziyanlar verebilecek kimyasalları açığa çıkardığını vurguladı.
Satterthwaite, patlama nedeniyle mağdur olanların yakınlarının 2 yılı aşkın müddettir adalet aradığını kaydetti.
Beyrut Limanı’ndaki patlama
Beyrut Limanı’nda 4 Ağustos 2020’de patlayıcı unsurların bulunduğu bir depoda evvel yangın çıkmış, akabinde tüm kenti sarsan çok güçlü bir patlama meydana gelmişti.
Patlamada 200’den fazla kişinin hayatını kaybettiği, 6 binden fazla kişinin yaralandığı ve 300 bin kişinin patlama nedeniyle yerinden olduğu açıklanmıştı.
Patlamayla ilgili soruşturma süreci Lübnan’da siyasi tartışmalara yol açmıştı.
Soruşturmayı yürütmekle görevlendirilen birinci yargıç Fadi Savvan, eski Başbakan Hassan Diyab ile 3 eski bakanı olayda “ihmali ve kusuru bulunmakla” suçlamasının akabinde misyondan alınmış ve yerine Tarık Bitar atanmıştı. Lakin yargıç Bitar da Savvan üzere siyasilere yönelik kararlarından sonra maksat haline gelmişti.
Eski Maliye Bakanı Ali Hasan Halil ile eski Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Gazi Zuaytir’in avukatları, Aralık 2021’de, Bitar’ın “soruşturmayı siyasileştirdiği” teziyle vazifeden alınması talebiyle dava açmıştı. Bunun üzerine Temyiz Mahkemesi, Beyrut Limanı’ndaki patlamayla ilgili soruşturma sürecini askıya almıştı.
Lübnan basınındaki haberlerde, hakkındaki şikayetlerin üzerinden yasal müddetin geçmesi ve rastgele bir sonuca varılmaması üzerine Bitar’ın yine soruşturmaya başladığı belirtilmişti.
Bitar, 13 aylık ortadan sonra tekrar başladığı soruşturma kapsamında, “cinayet, kundaklama ve sabotaj” üzere suçlamalardan dolayı Başsavcı Gassan Uvaydat ve 3 hakimin ismini daha iddianameye eklemişti.
Uvaydat, Bitar’ın belgeden el çektirildiği ve hakkında yurt dışına çıkış yasağı kararı verilerek tüm yetkilerinin alındığını duyurmuştu. Bitar ise hakkında iddianame hazırlanana kadar belgeyi inceleyerek vazifesine devam edeceğini açıklamıştı.
Uvaydat, “istisnasız bir şekilde” liman patlamasında yargılanan tüm tutukluların hür bırakılması ve kelam konusu şahıslar hakkında yurt dışına çıkış yasağı kararı vermişti.