BM, Haiti’de çete şiddetine karşı hemen harekete geçilmesi daveti yaptı
BİRLEŞMİŞ Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’nin Haiti Özel Temsilcisi Maria Isabel Salvador, “Haiti’nin artan çete şiddetiyle çaba etmek ve polis gücünü kuvvetlendirmek için acil yardıma muhtaçlığı var. Ülkede daha evvel görülmemiş seviyedeki istikrarsızlıkla uğraş gecikirse, bölgeye sıçrayabilir.” ihtarında bulundu.
Salvador, BM Güvenlik Kurulu’nda Haiti’deki güvenlik durumunun görüşüldüğü oturumda üye ülkeleri bilgilendirdi.
Daha evvel Haiti’de nispeten inançlı bölgelerin bulunduğu başşehir Port-au-Prince ve etrafında çete şiddetinin “alarm verici düzeyde” arttığına dikkati çeken Salvador, çetelerin hakim geldiği bölgelerde cinsel şiddetin de bulunduğunun altını çizdi.
Salvador, Haiti Ulusal Polisi datalarına nazaran, geçen yılın birinci çeyreğine nazaran kabahat olaylarının iki kat arttığını belirterek, “Başkentte silahlı çetelerin artan hakimiyet uğraşları, polisin de az ya da hiç olmadığı kimi yerlerde, bölge sakinlerinin sorunu kendilerinin çözmeye çalıştığı görülüyor. Bu dinamikler toplumsal dokunun zedelenmesine ve bölge için öngörülemez sonuçlara yol açabilir.” ihtarını yaptı.
Haiti hükümetinin polis gücüne yatırım yapmaya devam ettiğini belirten Salvador, buna karşın polis gücünün önemli manada işçi eksikliğiyle karşı karşıya kaldığına ve mevcut kabahat ve şiddetle baş edecek güce sahip olmadığına dikkati çekti.
Salvador, ülkedeki siyasi çıkmaza da hemen bir tahlil bulunması gerektiğini kaydederek, çete şiddetinin birebir vakitte ülkedeki insan hakları ihlallerini de çok önemli oranda artırdığını tabir etti.
Çocukların da öldürme, kaçırma ve tecavüz üzere önemli cürümlere maruz kaldığını bildiren Salvador, “Son üç ayda sınıflarında oturan çocuklar mermilerle vuruldu ve okula girip çıkarken kaçırıldı.” açıklamasında bulundu.
Salvador, çocukların şiddet nedeniyle okula gidemediğini de belirterek, “Haiti’nin BM Güvenlik Kurulu’nun onayıyla milletlerarası özel güçlerin konuşlandırılmasına acil muhtaçlığı var. ” dedi.
Haiti Ulusal Polisi’nin desteklenmesi gerektiğini vurgulayan Salvador, şunları kaydetti:
“Haiti’nin artan çete şiddetiyle gayret etmek ve polis gücünü kuvvetlendirmek için acil yardıma gereksinimi var. Ülkede daha evvel görülmemiş seviyedeki istikrarsızla çaba gecikirse, bölgeye sıçrayabilir. BM Güvenlik Kurulu’nun kararlı takviyesi Haiti’de güvenlik, hukuk, istikrar ve barışı sağlamak için elzem.”
Salvador, süratli harekete geçmenin değerine işaret ederek, “Bu müthiş döngüyü gecikmeden kırmamız gerekiyor. Haiti halkı bekleyebilecek durumda değil. Artık harekete geçmemiz gerekiyor.” davetini yaptı.
“Terör ülke genelinde yayılıyor”
Haiti Dışişleri Bakanı Jean Victor Geneus, halkının tanım edilemeyecek acılarla karşı karşıya kaldığını vurgulayarak, halkın güvenlik ve hareket serbestisini yitirdiklerini kaydetti.
“Haiti halkı silahlı çeteler ve destekçileri tarafından rehine alınmış durumda.” diyen Geneus, Haiti hükümetinin ülkeye milletlerarası özel güç konuşlandırılmasını güçlü bir halde desteklediğinin altını çizdi.
Geneus, “Alarma geçmek için geçerli münasebetler var. Terör ülke genelinde yayılıyor” diyerek, yerinden edilen bireylerin göç ettiğini ve durumun bölge ülkelerini de etkilediğini söyledi.
Dışişleri Bakanı Geneus, “Haiti tehlike altında ve hemen BM ailesinin yardımına muhtaçlığı var.” diye konuştu.
Uluslararası özel güç çağrısı
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Ekim 2022’de Güvenlik Kurulu üyeleri de dahil olmak üzere milletlerarası toplumu Haiti hükümetinin milletlerarası özel gücün derhal konuşlandırılması talebini acil olarak değerlendirmeye çağırmıştı.
Haiti’deki şiddet olayları
Ülkede silahlı kümelerin çatışması nedeniyle Nisan 2022’den bu yana 500’den fazla kişi ömrünü yitirirken 3 bini aşkın kişi meskenlerini terk etmek zorunda kaldı.
Haiti’deki toplumsal huzursuzluk, Temmuz 2021’deki Devlet Lideri Jovenel Moise suikastı, tıpkı yıl ağustosta 2 bin 200’den fazla kişinin vefatına ve on binlerce meskenin yıkılmasına yol açan 7,2 büyüklüğündeki zelzele, enflasyon, kolera hadiseleri, adam kaçırma ve şiddetin artmasıyla son yıllarda kıymetli ölçüde derinleşti.
Enflasyonun son yılların en yüksek düzeyine ulaştığı ülkede nüfusun yüzde 40’ı besin yardımlarına bağımlıyken kronik hale gelen çete çatışmaları da yüzlerce kişinin vefatına ve binlercesinin yerinden edilmesine yol açtı.
BM raporunda, başşehir Port-au-Prince’deki güvenlik problemlerinin savaştaki bir ülkenin düzeyine ulaştığı belirtilmiş, ülkede, 14-19 Nisan tarihlerinde 18’i bayan ve çocuklardan oluşan 70 kişinin çete savaşlarının neden olduğu olaylarda hayatını kaybettiği tabir edilmişti.
Silahlı çete üyelerinin bölgelerini genişletmek için birbiriyle uğraş ettiği aktarılan raporda, çetelerin birbiriyle ve polisle ortalarındaki çatışmaların çok sayıda sivilin vefatına neden olduğu vurgulanmış, Haitililerin ülkedeki mevcut durum nedeniyle son 10 yıldaki en berbat insani krizlerden biriyle karşı karşıya oldukları belirtilmişti.