BM: Afganistan’da bayan çalışana getirilen yasak insani yardım çalışmalarını aksatıyor

BİRLEŞMİŞ Birleşmiş Milletler (BM), Afganistan’da Taliban idaresinin bayan çalışana getirdiği yasak nedeniyle insani yardım çalışmalarının aksamaya devam ettiğini bildirdi.

BM Genel Sekreter Sözcü Yardımcısı Farhan Haq, günlük basın toplantısında, Afganistan’da bayan çalışanına getirilen çalışma yasağıyla ilgili soruları yanıtladı.

Afgan halkının insani yardım gereksinimlerinin çok büyük olduğuna dikkati çeken Haq, “Bir sınamayla karşı karşıyayız. Bir yandan bu muhtaçlıkları karşılamaya çalışırken, başka taraftan faaliyetlerimiz kelam konusu pürüzler nedeniyle aksamaya uğruyor. Afganistan’da bayan ve erkek tüm işçinin çalışmasına müsaade verilmesi gerektiğine yönelik tavrımız değişmedi.” diye konuştu.

Haq, Afganistan’a ait tavır ve siyasetlerini daima olarak gözden geçirmeye devam ettiklerini, uygun çalışma metotları bulma arayışında olduklarını belirtti.

Kritik vazifelerin dışında bayan ve erkek çalışanın konuttan çalışmaya devam ettiğini kaydeden Haq, insani yardım faaliyetlerinin ülkede sürdürüldüğünü aktardı.

Haq, başka taraftan BM’nin, işçisinin hayatını tehlikeye atacak adımlardan da kaçınmaya devam edeceğini söz etti.

Doha girişimi

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Doha’da Afganistan’la ilgili düzenlediği toplantıda, BM’nin Afganistan’daki bayanlara ve kız çocuklarına yönelik sistematik ihlaller karşısında sessiz kalmayacağını söylemişti.

Guterres, Taliban’ın bayan işçiye yönelik kısıtlamalarına karşın BM’nin milyonlarca çaresiz Afgan’a yardım ulaştırmak için Afganistan’da kalacağını söz etmişti.

BMGK kararı

28 Nisan’da ise Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu (BMGK), Afganistan’daki Taliban idaresinin BM bayan çalışanına getirdiği çalışma yasağını kınayan bir karar kabul etmişti.

Türkiye’nin de eş sunuculuğunu üstlendiği tasarı, 15 üyeli BMGK’de oy birliğiyle kabul edilmiş, kararda, Taliban idaresine bayanlara yönelik yasakları süratli bir halde “geri çevirme” daveti yapılmıştı.

Taliban’ın bayan işçi yasakları

Taliban’ın 15 Ağustos 2021’de Afganistan idaresine gelmesiyle ülkede bayanların çalışmasına ve kızların eğitim almasına yönelik önemli kısıtlamalar getirilmişti.

Kızların evvel ortaokul ve liselerde, Aralık 2022’de ise üniversitelerde eğitim alması engellenmişti. Tekrar aralık ayında Afgan bayanların lokal ve yabancı sivil toplum kuruluşlarında çalışması da askıya alınmıştı.

Ayrıca, BM Afganistan Yardım Misyonu (UNAMA), Afganistan’ın Nangarhar vilayetinde BM’ye bağlı Afgan bayan işçinin işe gitmesinin engellendiğini bildirerek, “Yetkililere, BM’nin bayan çalışanı olmadan çalışamayacağını ve hayat kurtarıcı yardım sağlayamayacağını hatırlatmak isteriz.” sözüne yer vermişti.

Taliban, kız öğrencilerin eğitimlerine orta verme kararının akabinde 24 Aralık 2022’de de sivil toplum kuruluşlarında (STK) bayan işçi çalıştırılmasını ikinci bir duyuruya kadar askıya almıştı. Bayan çalışanın işlerine son vermeyen STK’lerin lisanslarının iptal edileceği kaydedilmişti.

Bunun üzerine Save The Children, the Norwegian Refugee Council ve DEVA üzere ülkedeki kimi memleketler arası yardım kuruluşları çalışmalarını durdurmuştu. Taliban’ın kararına Avrupa Birliği, BM, ABD ve birçok ülkeden reaksiyon gösterilmişti.