Beyaz Saray: “Amerika, Afganistan’da amaçları bilinmeyen ve sonu olmayan bir savaşa saplanmıştı”
NEW ABD’de Joe Biden idaresi, Afganistan’dan çekilme sürecinde kurumların pek çok açıdan yetersiz olduğunun ortaya çıktığını kabul ederken, tekrar de çekilme kararının hakikat olduğunu savunarak, “Amerika, Afganistan’da amaçları meçhul ve sonu olmayan bir savaşa saplanmıştı.” değerlendirmesinde bulundu.
Beyaz Saray, ABD’nin Afganistan’dan çekilmesi sürecinde alınan kıymetli kararları ve karşılaşılan zorlukları inceleyen ve ilgili kurumlar tarafından Kongre’ye iletilen raporun özeti mahiyetinde bir doküman yayımladı.
Belgede, ABD’nin NATO müttefikleriyle Afgan Ulusal Savuma ve Güvenlik Güçlerini eğitmek, donatmak ve Afgan hükümetlerini desteklemek için yüz milyarlarca dolar harcadığı kaydedilerek, şu tabirlere yer verildi:
“Başlangıçta Amerika’nın hedefi asla bir ulus inşa etmek değildi. Lakin vakitle Amerika bunu yapmaya başladı. Savaşın başlamasından 20 yıl sonra Amerika, Afganistan’da gayeleri meçhul ve görünürde sonu olmayan bir savaşa saplanmıştı ve bugünün ve yarının ulusal güvenlik meselelerine gereğince yatırım yapmıyordu.”
Trump idaresine eleştiriler
Donald Trump idaresinin Taliban’la yaptığı Doha Muahedesi ve çekilme sürecindeki kararları hakkında bilgilere yer verilen evrakta, Biden idaresinin iktidara geldiği geçiş sürecinde Afganistan’dan çekilmeyle ilgili hiçbir planın ortada olmadığı söz edildi.
“Sonuç olarak, Lider Biden 20 Ocak 2021’de vazifeye başladığında, Taliban 2001’den beri bulunduğu en güçlü askeri konumdaydı ve ülkenin neredeyse yarısını denetim ediyordu”. sözüne yer verilen evrakta, buna rağmen ABD’nin bu ülkede 2001’den bu yana en az sayıda askeri olduğuna işaret edildi.
Tahliye sürecinden alınan dersler
Belgede, istihbarat kurumlarının Afganistan askerlerinin Kabil’i faal bir biçimde savunacağı tarafındaki raporlarının yanıldığına dikkat çekilirken, Biden’ın bu kaideler altında ihtiyatlı, titiz ve kapsamlı bir karar alma süreci yönettiği savunuldu.
Bu kapsamda müttefiklerle ağır istişarelerin gerçekleştirildiği belirtilen dokümanda, “Nihayetinde Lider Biden, ABD için uzun vakit evvel sona ermesi gereken bir savaşa öbür bir Amerikalı jenerasyonu göndermeyi reddetti.” denildi. Evrakta, Afganistan’da ABD için çalışan Afganların ABD’ye getirilmesi süreci kapsamında yapılan vize çalışmalarına da yer verildi.
Belgede ayrıyeten, Biden’ın ulusal güvenlik danışmanları ve askeri işçiye danışarak verdiği kararlar çerçevesinde 124 binden fazla Amerikan vatandaşı, Afgan ortaklar ve müttefiklerinin “başarılı bir şekilde” tahliyesinin gerçekleştirildiği öne sürüldü.
Afgan hükümetinin çöküşünün istihbarat raporlarından varsayım ettiğinden daha süratli olduğu kaydedilen evrakta, bu kapsamda çıkarılan derslere yer verildi. Bu kapsamda güvenlik riskinin ağır olduğu durumlarda artık daha erken tahliyelere öncelik verileceği tabir edilen evrakta, buradan elde edilen ders sonucunda Ukrayna ve Etiyopya’da Amerikan çalışanının erken tahliye edildiği kaydedildi.
Terör tehdidinin devam ettiği vurgusu
Belgede Afganistan’dan tahliye sürecinde Kabil’deki Hamid Karzai Milletlerarası Havalimanı’ndaki terör saldırısı sonrası terör örgütlerine karşı düzenlenen operasyonlara da yer verildi.
Biden’ın Suriye, Libya, Venezuela, Yemen ve Somali’nin bilakis Afganistan’dan ayrılmak isteyen her Amerikalıyı tahliye etme taahhüdüne dikkat çekilen evrakta, ABD’li ve Afganların tahliyesi kapsamında yapılan çalışmalara yer verildi.
Belgede, “Çekilme sona erdi. Lakin gelecekteki bir krize cevap verebilmemiz için gereksinim duyduğumuz sistemleri tekrar inşa etmek için çalışmaya devam etmemiz gerekiyor. Trump İdaresi, daha fazla kaynağa gereksinim duyulan bir anda, üst seviyeler de dahil olmak üzere, işçinin birçoklarını boşaltmıştı.” sözleri kullanıldı.
Biden’ın yeni terör tehdidinin 2001’de olduğundan daha çeşitli ve yaygın olduğunu düşündüğüne yer verilen dokümanda, terörle gayret kapsamında atılan adımlara yer verildi. Ayrıyeten dokümanda, Taliban’ın bayan ve kız çocuklarının haklarının yanı sıra insan hakları ihlalleri kınandı.
“ABD’nin global gücü zayıflamadı, tam zıddı oldu”
Belgede, şunlar kaydedildi:
“Başkan, Afganistan’dan ayrılma kararı aldığında, kimileri bunun ittifaklarımızı zayıflatabileceğinden yahut ABD’yi global sahnede dezavantajlı duruma düşürebileceğinden endişelendi. Bunun aykırısı oldu. Çok sayıda kamuoyu araştırmasının da kanıtladığı üzere, dünyadaki pozisyonumuz kıymetli ölçüde daha yüksek. İttifaklarımız her zamankinden daha güçlü. Finlandiya NATO’ya kabul edildi ve İsveç de yakında kabul edilecek. Mevcut iştiraklerimizi güçlendiriyor ve dünyanın dört bir yanındaki ülkelerle yeni iştirakler kuruyoruz. Global sahnede Amerika başı çekiyor.”