Beyaz Kıta’ya açılan pencere: lumbuz

Türkiye’nin 7’ncisini düzenlediği Ulusal Antarktika Bilim Seferi kapsamında araştırma yapan bilim insanlarının, Antarktika King George Adası’ndan başladıkları, vakit zaman fırtınanın çıktığı ya da seyir halinde oldukları kuvvetli seyahatlerinde Beyaz Kıta’ya açılan pencereleri lumbuzlar oldu.

Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde, TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü uyumunda 7. Ulusal Antarktika Bilim Seferi gerçekleştirildi.

Dünyanın en büyük beşinci kıtasında bilimsel çalışmalar yürütmek için Güney Kutbu’na giden Türk bilim heyeti, Türkiye’den yaklaşık 1277 deniz mili yol katederek çalışmalarını tamamladı.

Dünyada 30 ülkeye ilişkin 100’e yakın bilimsel araştırma üssü bulunurken, sefer kapsamında 34 gün boyunca Şili bayraklı “Betanzos” isimli araştırma gemisi ile 68 derece güney enlemine seyahat eden bilim insanları, 80 metrelik gemi alanında hayatlarını geçirdi.

Bilim insanları dönüş seyahatinde Horseshoe Adası’dan ayrıldıktan sonra Dismal Adası’na da uğrayarak çalışmalar gerçekleştirdi.

Ekip daha sonra Barlas Kanalı, Gullet Geçidi, Grandidier Kanalı, Penola Boğazı, Hovgaard Adası ve Lemarie Kanalı’ndan geçerek Şili’ye ilişkin Yelcho İstasyonu’na ulaştı. Buradan 2 Şilili araştırmacıyı da alan grup, Neumayer Kanalı, Gerlache Boğazı ve Bransfield Boğazı’ndan geçerek Livingston Adası’nda bulunan Bulgaristan’a ilişkin St. Kliment Ohridski İstasyonu’nu ziyaret etti.

Ziyaret sırasında Türkiye’ye ilişkin kargolar Bulgaristan’ın kutup araştırma gemisine sevk edilerek Türkiye’ye gönderildi. Livingston Adası’ndan sonra Greenwich Adası’nda bulunan Ekvator’a ilişkin Maldonado İstasyonu’nu ziyaret eden grup, devam eden Türkiye-Ekvator kutup iş birliği faaliyetlerini geliştirmek üzere görüşmeler gerçekleştirdi. Ziyaret sonrası King George Adası’na giden takım, kiralanan uçak ile Punta Arenas’a uçarak seferin Antarktika kısmını tamamlamış oldu.

AA, lumbuzdan görünümleri kayıt altına aldı

Beyaz Kıta’da denizsel alanda da araştırma yapan bilim insanlarının, Antarktika King George Adası’ndan başladıkları, vakit zaman fırtınanın çıktığı ya da seyir halinde oldukları güçlü seyahatlerinde Beyaz Kıta’ya açılan pencereleri ise lumbuzlar oldu.

Anadolu Ajansı foto muhabiri Şebnem Coşkun da 1 aylık sefer boyunca kamarasında bulunan lumbuzdan gördüğü görünümleri kayıt altına aldı.

Denizcilik terimiyle “lumbuz” yahut Türk Lisan Kurumu’na nazaran “lomboz”, gemilerin iç kısımlarını aydınlatmak için bordalara ve güvertelere açılmış yuvarlak deliklere verilen isim olarak biliniyor. Lumbuzlar, “pirinçten yapılmış içeriye yanlışsız açılması sağlanan cam kapağı ve iç taraftan cam kapağı kapatan, madenden yapılmış kör kapakların tümünü” tabir ediyor.

Lumbuzun tarihi ise 15. yüzyılda İngiltere Hükümdarı 8. Henry devrine uzanıyor. O periyotta savaş gemilerine yerleştirmek üzere hazırlanan savaş topları için gemilerde belirli açıklık ve kapılar yaptırılmasıyla oluşan lumbuzlar, kare alandan daha yüksek yapısal bütünlüğe sahip olması sebebiyle bu devirden sonra çabucak hemen bütün gemilerde kullanılmaya başlandı.

Lumbuzlar; cam, akrilik yahut kuvars üzere yüksek teknoloji ve basınca sağlam gereçlerden oluşabiliyor.