Bekir Ağırdır: “Türkiye’nin Önünde, Popülist, Otoriter Bir Devrin İç Arbede Sıkıntısı Olmadan, Huzur İçinde Dönüştürebileceğini Dünyaya Göstermek Üzere…

Haber: ÇAĞATAN AKYOL – Kamera: SADIK KARAKULOĞLU

Araştırmacı ve müellif Bekir Ağırdır, Oy ve Ötesi Derneği’nin seçim çalışmalarına ait programında, Türkiye’nin önünde, 2023 seçimlerinde hengame kaos olmadan, popülist otoriter ya da keyfi bir devrin iç hengame vesilesi olmadan, huzur içinde değiştirilebileceğini dünyaya göstermek üzere bir fırsatı olduğunu söyledi. Ağırdır, “Bu seçimlerdeki alacağımız sonuç, bütün dünyaya; ‘Macaristan’da Urban tekrar kazandı’ diye bir paragraf haberden daha öte, bütün dünya medyasının bir ay boyunca tartıştığı bir öykü yaratabiliriz. Bütün dünyaya ilham verici olacak olan da budur. Asıl fırsatımız da budur aslında ancak bunun için ön koşul var. Seçimlerin ve sandık güvenliğinin sağlanıyor olması” dedi.

Kurulduğu 2014 yılından bu yana mahallî ve genel seçimler olmak üzere toplamda 8 seçimde vazife yapan Oy ve Ötesi Derneği, bugün hem yenilediği istekli kayıt sistemini hem de 2023 Cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimleri kapsamında yürüteceği eğitim ve istekli müşahit tertibi faaliyetlerine ait İstanbul’da basın toplantısı düzenledi. Toplantıda Oy ve Ötesi Derneği İdare Şurası Lideri Ertim Oytun ve İdare Şurası Lider Yardımcısı Hande Turan, yaptıkları sunumda; derneklerinin kuruluşunu anlattı. Derneğin tanıtım görüntüsünün gösterilmesinin akabinde Oytun ve Turan, geçmiş seçimlerdeki üstlendikleri vazifeler hakkında bilgi verdi.

Kamuoyu araştırmacısı ve müellif Bekir Ağırdır da toplantıda yaptığı konuşmada, Oy ve Ötesi Derneği’nin yaptığı işin bilhassa bu 2023 seçimlerinde çok kıymetli olduğunu vurguladı. “Biliyorsunuz, 2007’den beri artan bir biçimde bu ülkede seçimlerin meşruiyetini tartışır olduk” diyen Ağırdır, şunları söyledi:

“PARTİ ÜYELİĞİ, SİVİL TOPLUM ÜYELİĞİNDEN YÜKSEK OLAN AVRUPA’DAKİ TEK ÜLKEYİZ: Seçimleriyle ilgili tartışma, ‘öyle mi oy kullanıldı’, ‘böyle mi kullanıldı’, ‘öyle mi hile yapıldı’, ‘böyle mi hile yapıldı’ vesaire üzerine. Halbuki bu topraklarda biliyoruz ki hepimiz, örgütlülük son derece düşük. Yani Türkiye, Batı ülkelerinden farklı, enteresan bir özelliği olan bir ülke. Parti üyeliği, sivil toplum üyeliğinden yüksek olan herhalde Avrupa’daki tek ülkeyiz biz. Sivil toplum üyeliği son derece düşük ya da bir diğer araştırmamızdan bir bulgu; bilhassa gençler için. Örneğin; yalnızca yüzde 7 oranında genç, örgütlü bir protesto aksiyonuna ya da hak hareketine katılmış. Halbuki birebir insanların yüzde 70’e yakını ferdî olarak örgütlülük içinde değil lakin ferdî olarak, ancak işte bir bildiriye reaksiyon vererek, lakin bağış yaparak, ancak bir imza kampanyasına imza koyarak kişisel olarak hareketliliğe açık davranmış, fakat örgütlü hareketliliğe geldiği vakit iş herkes, ikircikli davranıyor. Bunun bir sebebi var. Yani bu topraklarda ‘örgüt’ sözü bile negatif tını içeriyor. Yani örgüt deyince artık bu toplantıyı Londra’da yapıyor olsaydık aklınıza ne gelecekti, örgüt deyince Türkiye’de aklınıza ne geliyor?

HİÇBİR BATI TOPLUMUNDA, TÜRKİYE’DEKİ ÜZERE SEÇİME İŞTİRAK ORANI YOK: Toplumsal bellekte örgütlenmenin son derece negatif tınılar içerdiği, tecrübelerin daima olumsuz olduğu bir toplumdayız. Hanginizin annesi babası işe girdiğinizin sonraki günü ‘Sendikaya da yazıl evladım’ dedi. Muhtemelen ‘Uzak durun’ dedi. Zira; işten atılacağınızdan kaygılandıkları için, örgütlülüğü reddettikleri için değil. Dünya sivil toplum örgütüne armağanımız, vakıf geleneğini bu hale getirmek, bugünkü bu kapsamlı biçim, örgütlenme biçimi haline dönüştürmek. İcadı birinci yapanlar Araplar tahminen lakin Türkler bu hale getirmiş mesela. Münasebetiyle örgütlülüğün düşük olduğu bir toplum bu ve o nedenle de reaksiyon göstermekte çok zorlanıyoruz. Çok sadık bir biçimde reaksiyonumuzu daima gösterebildiğimiz, tercihlerimizi belirletebildiğimiz değerli bir şey var; seçimler. 1950 seçimlerinden beri bu topraklardaki bütün seçimlerde neredeyse ortalama seçime iştirak, yüzde 82 ile 87 ortasında olmuş. 90 olan var. Bir iki tane 77, 78 gerçekleşen var. Hiçbir Batı toplumunda bu türlü bir iştirak yok.

YÜZDE 3 İLE 8 ORTASINDA İNSAN, UZAYDAN SARSINTININ TETİKLENDİĞİNE İNANIYOR: Hatta hatırlayın, Fransa’da yakın vakitte, işte Le Pen’in iktidarı, neredeyse ortak olduğu seçimlerde iştirak yüzde 50’lerde. İtalya’da faşistlerin iktidara geldiği, 6 ay evvel yapılan seçimlerde seçime iştirak yüzde 52, 54’lerde. Münasebetiyle bu topraklarda insanların yalnızca hayatına müdahale edebilmek için, tercihini belirtebilmek için kullandığı bir hakkı var; seçim. O nedenle Türkiye’nin seçimlere halel getirmemesi, seçimlerin sonuçlarında bir meşruiyet tartışmaması yaşamaması son derece kıymetli. Şayet bu tartışmayı açarsak, bir öbür handikabımızla karşılaşırız, o da şu: Türkiye toplumu, son yıllarda bilhassa artan bir biçimde bütün dünyada olduğu üzere hakikatle ilgimiz bozuluyor. Yankı odaları deyin, algı idaresi deyin, iktidarların, gücü ele geçirenlerin iletileri manipüle etme kapasitesi deyin; bir sürü sebebi var fakat sonuç olarak hakikatle bağlantımız giderek bozuluyor. Yani Lozan 100’üncü yılında otomatik olarak gündemden düşüyor diyenler, sarsıntı uzaydan atılan çubuklarla mı tetiklendi diyenler, Covid-19 mikrobuyla Türklerin geri kısırlaştırılıyor mu diyenler; hiç azımsanmayacak oranlarda. Yüzde 3 ile 8 ortasında insan, uzaydan sarsıntının tetiklendiğini ya da Covid-19’dan genlerimizin oynandığına inanıyor.

SİYASETE İNANCIN BÜTÜN DÜNYADA BOZULDUĞU BİR VAKİT ARALIĞINDAYIZ: Şimdi bu türlü bir toplumda ve de bilhassa de medyanın, iktidarın, güç sahiplerinin bütün kıssayı, haberi, bilgiyi, tecrübesi manipüle edebildikleri bir vakit aralığında en son müsabakayı umacağımız şey; inanın bana, seçimlerin meşruiyetini tartışmaktır. O vakit bu ülke ortak bahta inancını büsbütün kaybeder. Bunu yalnızca iktidarda olanların ya da yalnızca kamu misyonu olanların sorumluluğuna bırakamayız. Birebir vakitte konuştuğumuz bizim hayatımız, o nedenle yapılan şey son derece değerli. Oy ve Ötesi’nin ve gibisi arkadaşların yaptıkları şey, son derece değerli. Evvel birinci tarafı bu. İkinci öteki bir sıkıntı var. Burada, bilhassa iştirakin bu seçimlere özel zira o denli bir vakit aralığında yaşıyoruz ki, dünyanın da Türkiye’nin de krizleri çok iç içe. Bir dizi felaketle peş peşe, iç içe yaşıyoruz. Yani son 3 yılda bile bakın, işte Covid’de 200 bin insanımızı kaybettik. Resmi kayıtlar 100 bin civarında lakin hani en azından 200 bin. Zelzeledeki kayıplarımız meydanda. Daha dünkü sel felaketi meydanda. Hayat pahalılığı problemi meydanda. Ukrayna’da ya da Suriye’de neler olduğunu hepimiz görüyoruz. Bütün dünyada elimizdeki kurumlar, kurallar, siyaset başta tıkandı. Amerikalılar bile Trump’a seçenek olarak Biden’a sarıldılar. ‘Sürrealist dünya’ deniyor ya, yani ‘post- truth’ deniyor. Münasebetiyle siyasete itimadın bütün dünyada bozulduğu, siyaset marifetiyle bütün bu sorunları çözebileceğimize dair inancın zayıfladığı bir vakit aralığındayız.

KONUŞMAMIZ GEREKEN ASIL ŞEY, SEÇİM GÜVENLİĞİ: Türkiye’nin yakaladığı tarihi fırsat, bu seçimlerde arbede, kaos olmadan, karmaşa yaşanmadan, böylesine popülist otoriter bir periyodun ya da keyfi bir devrin, kurumların, kuralların bu kadar aşındığı bir periyodun iç arbede vesilesi olmadan, insanların tercihleriyle, oylarıyla barış ve huzur içinde değiştirilebileceğini dünyaya göstermek üzere bir fırsatımız var. Hasebiyle bugün önümüzdeki fırsat, bu seçimlerdeki alacağımız sonuç, bütün dünyaya; ‘Macaristan’da Urban yine kazandı’ diye bir paragraf haberden daha öte, bütün dünya medyasının bir ay boyunca tartıştığı bir öykü yaratabiliriz. Bütün dünyaya ilham verici olacak olan da budur. Asıl fırsatımız da budur aslında fakat bunun için ön kaide var. Seçimlerin ve sandık güvenliğinin sağlanıyor olması, hakikaten yurttaşlarımızın, hepimizin oyunun güvenlik içinde, hile-hurda tartışmalarına girmeden, sayımlara dahil olup sonuçlarıyla karşımızda yeni bir iktidarın ortaya çıkması. O yüzden biz her ne kadar sandık güvenliği konuşuyor olsak da aslında bir bakıma konuştuğumuz, temel prestijiyle seçim güvenliği ve konuşmamız gereken asıl seçim güvenliği.

KANAATİMİZİ ÖZGÜRCE OLUŞTURABİLECEĞİMİZ BİR ORTAM YARATILMASI DA KIYMETLİ: Oy ve Ötesi’ndeki arkadaşlar, son derece kutsal bir iş yapıyorlar, o günle meşguller ancak bir yandan da sorun yalnızca zarfın içine giren oyları korumak değil. Bu, işin çok değerli bir kısmı hakikat lakin bugünden itibaren en azından bütün farklı fikirlerin, seçimlere talip olan, aday olan bütün siyasetçilerin tekliflerinin, tezlerinin, programlarının özgürce tartışıldığı, seçmen olarak her birimizin her cins habere, argümana, teze, manifestoya ulaşabildiğimiz, gerçek habere ulaşabildiğimiz ve kanaatimizi özgürce oluşturabileceğimiz bir ortam yaratılması da değerli. Hasebiyle yalnızca muhalefet ve iktidar, o günün sorumlusu; seçimin meşruiyetinin sağlanması konusunda sorumlu evet lakin tıpkı vakitte iktidar da sorumlu ki, bu 60 günü her tartışmayı özgürce şahit olarak, okuyarak, gözleyerek, bilerek kimin ne sav ettiğini yaşamamız ve tercihimizi özgürce belirlememiz gereken bir süreç bu.

İKLİMİ AĞIRLAŞTIRACAK TELAFFUZLARDAN KAÇINMAMIZ LAZIM: O vakit da bu hakikatler bağı bozuk bir vakit aralığında hepimizin sorumluluğu, iktidar öncelikli olmak üzere bu seçim güvenliğini sağlamak olmalı. Bilhassa medyadaki arkadaşların ve hepimizin; palavra yanlış haberleri çoğaltmak, seçim olur mu olmaz mı, hile yapıldı mı yapılmadı mı, seçimin sonucu kabul edildi mi edilmedi mi üzere hakikat dışı ya da mümkünlük dışı işleri çoğaltmamaktır. O bildirileri her yaydığımızda öteki birilerinin arzuladığı kaygı iklimine su taşıyoruz demektir. Bizim dehşete teslim olacak bir vaktimiz yok. Yorulduk, umutlarımız tükendi, tahminen gereğince umutlanmaya bile gereksinimimiz olan bir vakit aralığında bir de bu türlü kaygıyı çoğaltacak, iklimi ağırlaştıracak telaffuzlardan kaçınmamız lazım.”