Aym, Can Atalay’ı Haklı Buldu: “Toplantı Düzenlenecek Yerlerin Yönetim Tarafından Belirlenmesi, Başka Yerlerde Toplantı Yapılamayacağı Manasına Gelmez”

GÜRKAN DEMİRTAŞ

Anayasa Mahkemesi (AYM), Seyahat Davası mahkumu Can Atalay’ın 2014 yılında Kadıköy İskele Meydanı’nda düzenlemek istedikleri ‘Marmara Kent ve Tabiat Mitingi’nin yasaklanması nedeniyle yaptığı kişisel müracaatta Atalay’ı haklı buldu. AYM, valilikçe belirlenen alanlar dışında miting yapılmasına müsaade verilememesinin, toplantı ve şov yürüyüşü düzenleme hakkının ihlali olduğuna hükmetti. AYM’nin kararında, “Tüm kamusal alanlar, toplantı düzenlenmesi için açık ve mevcut olmalıdır. Toplantı düzenleme alanlarının yönetim tarafından belirlenmesi, öbür yerlerde toplantı gerçekleştirilemeyeceği manasına gelmemektedir” denildi.

AYM, avukat Can Atalay’ın, 2014 yılında Kadıköy İskele Meydanı’nda yapmak istedikleri Marmara Kent ve Tabiat Mitingi’nin valilik tarafından yasaklanmasına ait kişisel başvurusunu görüşerek karara bağladı.

AYM, oyçokluğuyla aldığı kararda, valilikçe belirlenen alanlar dışında miting yapılmasına müsaade verilememesinin, toplantı ve şov yürüyüşü düzenleme hakkının ihlali olduğuna hükmetti. Karara yalnızca AYM üyeleri İrfan Fidan ve Saygıdeğer İnce karşı oy kullandı. AYM’nin kararında şunlar kaydedildi:

“TOPLANTI DÜZENLEME ALANLARININ YÖNETİM TARAFINDAN BELİRLENMESİ, ÖTEKİ YERLERDE TOPLANTI GERÇEKLEŞTİRİLEMEYECEĞİ MANASINA GELMEMEKTEDİR”

“2911 sayılı Kanun’un 6. hususunun birinci fıkrasında toplantı ve şov yürüyüşlerinin her yerde yapılabileceği belirtildiğinden, toplantı ve şov yürüyüşünün yapılacağı yer her yer olarak saptanmıştır. Münasebetiyle tüm kamusal alanlar, toplantı düzenlenmesi için açık ve mevcut olmalıdır. Toplantı düzenleme alanlarının yönetim tarafından belirlenmesi, öbür yerlerde toplantı gerçekleştirilemeyeceği manasına gelmemektedir. Öbür bir anlatımla; mahallin en büyük mülki amirlerince toplantı ve şov yeri olarak belirlenen yerler toplantı ve şov yürüyüşleri için hakkın kullanımını kolaylaştıracak bir alternatif olup, bu durum, bu yerler dışında toplantı ve şov yapılmasının yasaklandığı sonucunu doğurmaz. Yerin kıymetini göz arkası eden aksi taraftaki bu fikir ve uygulamanın, -kaçınılmaz olarak- toplantı düzenlemek için kullanılabilecek yerlerin sayısını kısıtlayarak toplantının yapılması ile amaçlanan maksatların ulaşılmasını engelleyeceği aşikardır.

“2911 SAYILI KANUN’DAKİ DÜZENLEMELERİN LAFZİ YORUMU, TOPLANTI VE ŞOV YÜRÜYÜŞÜ HAKKINA ÖRTÜLÜ BİR SINIRLAMA OLUŞTURUR”

Hakka müdahale edilirken keyfiliği önlemek ve yapılan müdahalenin haklılığını ortaya koymak gayesiyle anılan merciler, somut olaya emsal olaylarda sadece toplantı yerinin belirlenen toplantı ve şov yürüyüşü yer ve güzergahlarından olmadığı formunda kategorik bir sınırlama yerine, her durumda somut şartları gözeterek farklı başka kıymetlendirme yapmalıdır. Müracaata husus olayda olduğu üzere, demokratik toplum bakımında müdahalenin gerekliliği tarafından kıymetlendirme yapılmadan 2911 sayılı Kanun’daki düzenlemelerin lafzi yorumuyla valilikçe belirlenen yerler haricinde toplantı ve şov yürüyüşü imkanının ortadan kaldırılması biçiminde bir uygulama, toplantı ve şov yürüyüşü hakkına örtülü bir sınırlama oluşturur.

Diğer yandan, toplantının tabiata verilen ziyanlara dikkat çekme maksadıyla yapıldığını belirten müracaatçı, idarece mecburî olarak sunulan toplanma alanlarının etraf ve şehircilik unsurlarına muhalif nitelikte olduğunu, münasebetiyle toplanmanın emelleriyle bağdaşmadığını ileri sürmüş ise de idari yargı mercii bu konuda rastgele bir araştırma ve kıymetlendirme yapmamıştır.”