Avustralya: Muhtemel bir Çin-Tayvan çatışmasında ABD’yi destekleme kelamı vermedik

Avustralya Savunma Bakanı Richard Marles, ülkesi ile İngiltere ve ABD ortasında imzalanan nükleer güçle çalışan denizaltı üretimi mutabakatı AUKUS’un, Tayvan sorunu nedeniyle Çin ile çıkabilecek muhtemel bir çatışmada, ABD’nin yanında yer alacaklarını gösteren bir “taahhüt” olmadığını bildirdi.

ABC News’in Insiders programında konuşan Savunma Bakanı Marles, ABD’nin, Avustralya’dan nükleer güçlü denizaltıları çatışma durumunda kullanmaya yönelik kelam almadan, Virginia sınıfı 5 denizaltıyı teslim etmeyeceği istikametindeki tezlere karşılık, AUKUS muahedesinin muhtemel bir çatışmada ABD’yi destekleme “taahhüdü” manasına gelmediğini belirtti.

Nükleer güçlü denizaltıların “asıl maksadının Güney Çin Denizi üzerindeki ticaret yollarını korumak” olduğunu aktaran Marles, Virginia sınıfı denizaltıların 2030 yılında Avustralya’ya teslim edildiği andan itibaren “tamamen” Avustralya hükümetinin denetiminde olacağını vurguladı.

Öte yandan Marles, “Nükleer güçlü denizaltılar savaş bağlamında faaliyet gösterme kapasitesine sahip fakat buradaki birinci emelimiz bölgenin istikrarına katkı sağlamak.” dedi.

Çin-Tayvan anlaşmazlığı

Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Koumintag) güçleri ile Mao Zıdong önderliğindeki Çin Komünist Partisi (ÇKP) güçleri ortasında yaşanan iç savaşta galip gelen Komünistler, 1 Ekim 1949’da Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmişti.

İç savaşı kaybeden Koumintag üyeleri ise Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek Taipei’de süreksiz hükümet kurmuştu.

Çin Halk Cumhuriyeti’nin, kendi topraklarının kesimi olduğunu savunduğu Tayvan, 1949’dan bu yana fiili bağımsızlığa sahip bulunuyor. Çin ana karası ile Tayvan ortasındaki ayrılık ve egemenlik ihtilafı hala sürüyor.

Pekin, “tek Çin” prensibini vurgulayarak Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik münasebetler kurmasına, Birleşmiş Milletler ve öteki milletlerarası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik alakaları kesmesini kural koşuyor.

AUKUS anlaşması

Avustralya, Ekim 2021’de ABD ve İngiltere ile nükleer denizaltı teknolojisi alanında işbirliğini öngören AUKUS muahedesini imzalamıştı.

3 ülkenin isimlerinin İngilizcedeki kısaltmasından oluşan “AUKUS” isimli güvenlik mutabakatı uyarınca Güney Avustralya eyaletinin başşehri Adelaide’deki tersanelerde en az 8 nükleer güçle çalışan denizaltı inşa edilecek.

Anlaşma uyarınca Avustralya’nın sahip olacağı nükleer güçlü denizaltılar, Hint-Pasifik’te istikrarı desteklemek ve muahedeye taraf olan ülkelerin ortak bedelleri ile çıkarlarının korunmasına katkı sunmak için kullanılacak.

Hint-Pasifik bölgesinde Çin’in büyüyen askeri varlığına karşı yapıldığı açıklanan AUKUS mutabakatına reaksiyon gösteren Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cao Licien, “anlaşmanın bölgesel barış ve istikrarı önemli biçimde baltalayacağı” tenkidinde bulunmuştu.

AUKUS’un akabinde Avustralya, “nükleer güce ulaşmadan evvel nükleer denizaltılara kavuşacak birinci ülke” olarak kayıtlara geçecek.