Anayasa Mahkemesi, Bayanların Soyadı Kullanımı Konusunda Eşitlik İhlali Olduğuna Karar Verdi

Anayasa Mahkemesi, Türk Uygar Kanunu’nun “Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır; lakin evlendirme memuruna yahut daha sonra nüfus yönetimine yapacağı yazılı müracaatla kocasının soyadı önünde evvelki soyadını da kullanabilir” düzenlemesini, “eşitliğe” karşıt değerlendirmesi ve oyçokluğu ile iptal etti.

Anayasa Mahkemesi, İstanbul 8. Aile Mahkemesi’nin başvurusu üzerine, Türk Uygar Kanunu’nun “kadının evlenmeden evvelki soyadını, evlendikten sonra kullanmasını” düzenleyen kararını iptal etti.

İstanbul 8. Aile Mahkemesi, “Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır; lakin evlendirme memuruna yahut daha sonra nüfus yönetimine yapacağı yazılı müracaatla kocasının soyadı önünde evvelki soyadını da kullanabilir. Daha evvel iki soyadı kullanan bayan, bu haktan yalnızca bir soyadı için yararlanabilir” düzenlemesinin iptaline karar verilmesini, şu münasebetlerle istedi:

“Erkeğin doğumla kazandığı soyadını ömrü boyunca kullanması mümkünken, tıpkı hakkın bayana tanınmamasının eşitlik prensibi ile bağdaşmadığı…”

Anayasa Mahkemesi, düzenlemeyi iptal etti. Yüksek Mahkeme, şu değerlendirmeyi yaptı:

“Erkek, evlenmeden evvelki soyadını evlendikten sonra da tek başına kullanabildiği halde, kuralla bayanın evlenmeden evvelki soyadını evlendikten sonra lakin kocasının soyadının önünde kullanabileceği öngörüldüğünden karşılaştırmaya müsait halde benzeri durumda olan eşler ortasında cinsiyet temelinde farklı muamelenin yapıldığı açıktır…

… Ortak soyadının aile bağlarını muhafazanın zarurî olduğunun, bu manada eşlerin ortak soyadı taşımamaları halinde aile bağlarının hiçbir biçimde korunamayacağının söylenmesi de zordur… Evlenmeden evvelki soyadının, evlendikten sonra da tek başına kullanılması bağlamında bayan ve erkek ortasında kuralla öngörülen farklı muamelenin objektif ve makul bir temele dayanmaması sebebiyle eşitlik prensibini ihlal ettiği sonucuna ulaşılmıştır.”

Yüksek mahkeme, iptal kararının; Resmi Gazete’de yayımlanmasından başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girmesine karar verdi.