Agit Seçim Müşahede Heyeti Lideri Büyükelçi Jan Petersen: Bu Basamakta Tavsiyelerde Bulunmak, Sürece Müdahale Etmek Manasına Gelecektir

Haber: MELİS YILDIRIM Kamera: AZİZ METİN TURAN

Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi’nin 14 Mayıs 2023 tarihinde yapılacak seçimler için görevlendirdiği Seçim Müşahede Heyeti’nin Lideri Büyükelçi Jan Petersen ANKA Haber Ajansı’na yaptığı değerlendirmede, “Şu anda tavsiyelerle sürece müdahale etmiyoruz. Kelam konusu tavsiyeler, seçimlerden 2-3 ay sonra verilecek ve yetkililerin daha sonra değerlendirebileceği bir konu olacak. Lakin bu kademede tavsiyelerde bulunmak, sürece müdahale etmek manasına gelecektir ve bizim maksadımız bu değil” dedi.

AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi’nin 14 Mayıs 2023 tarihinde yapılacak Cumhurbaşkanı ve 28. Devir Milletvekili Genel Seçimi için görevlendirdiği Seçim Müşahede Heyeti, 29 Mart’ta vazifeye başladı. Danimarka’dan Büyükelçi Jan Petersen’in başkanlık ettiği heyetin çekirdek kümesi çalışmalarını Ankara’dan sürdürüyor. 7 Nisan’da ise milletlerarası uzmanlar ve 28 uzun periyot gözlemci misyonlarına başladı. AGİT ayrıyeten, seçimden birkaç gün evvel 350 bireyden oluşan kısa periyodik gözlemci talebinde bulunacak.

Heyet Lideri Büyükelçi Petersen, bir aydan az bir mühletin kaldığı seçime ve kurumun seçim müşahede çalışmalarına ait ANKA Haber Ajansı’nın sorularını yanıtladı.

Kurum bünyesindeki gözlemcilerin alandaki müşahedelerini rapor olarak Ankara’daki takıma bildireceklerini belirten Petersen, “Ankara’da bulunan çekirdek grubumuzda analistlerimiz var ve farklı bakış açılarını dinlemek için farklı muhataplarla yapacakları uzun bir toplantı listeleri var. Seçimlerin sonraki günü yayınlanacak olan ön raporumuza temel teşkil edecek pek çok bilgi topluyoruz” diye konuştu.

“KESİNLİKLE TARAFSIZ OLDUĞUMUZUN ALTINI ÇİZMEK İSTERİM”

Bu süreçte heyetin müşahedelerine ait bilgi veremeyeceklerini kaydeden Petersen, tarafsızlık prensibine vurgu yaparak, bunu şu tabirlerle açıkladı:

“Gözlemlerimize ait rastgele bir ayrıntıya giremeyeceğiz zira her gün farklı ögeler gözlemliyoruz. Tüm bulguları ön raporumuzda derlemek bize düşüyor. Münasebetiyle, size bu bahiste rastgele bir detaylı fikir veremeyeceğiz. Şayet çok erken bir evrede bunu yaparsak, yapmamamız gereken bir sürece müdahale etmiş oluruz. Muhakkak tarafsız olduğumuzun altını çizmek isterim. Biz tavsiyede bulunmuyoruz, sürece müdahale etmemeliyiz. Münasebetiyle, bilgi toplamak için vakit ayırmamızın bu bahse yaklaşmanın en yanlışsız yolu olduğu kanaatindeyim.”

“BU BASAMAKTA TAVSİYELERDE BULUNMAK, SÜRECE MÜDAHALE ETMEK MANASINA GELECEKTİR VE BİZİM EMELİMİZ BU DEĞİL”

Seçim güvenliğine yönelik yapılması gerekenler ve bu husustaki sıkıntıların nasıl giderilebileceğine ait bir yorumda bulunmayan Büyükelçi Petersen, “Aslında bunu sonuncu raporumuzda göreceğiz. Net etaplar var, mevzuatınızla ilgili her şeyi incelemekle başlıyoruz. Tüm bilgileri topladıktan sonra tavsiyelerde bulunabiliriz. Lakin şu anda tavsiyelerle sürece müdahale etmiyoruz. Kelam konusu tavsiyeler, seçimlerden 2-3 ay sonra verilecek ve yetkililerin daha sonra değerlendirebileceği bir konu olacak. Lakin bu etapta tavsiyelerde bulunmak, sürece müdahale etmek manasına gelecektir ve bizim maksadımız bu değil” biçiminde konuştu.

Petersen, seçim, siyaset, medya ve hukuk analistlerinin olduğunu ve alanlarında derinlemesine çalışmalar yürüttüklerini söyledi. Petersen analistlerin çalışmaları esnasında siyasi partilerden sivil toplum kuruluşlarına, medyadan seçim yetkililerine kadar pek çok şahısla temas halinde olduklarına değinerek, “Bu halde tavsiyelerimize temel teşkil edecek pek çok bilgi topluyoruz. Buna ek olarak, ülke genelinde vazife yapan 14 takımımızdan gelen raporumuz var ve onlar da kendi bölgelerinde gördüklerini bize rapor edecekler. Seçimle ilgili tüm gelişmeler bize bildirilecek. Münasebetiyle sonuncu raporumuzu derlediğimizde elimizde pek çok bilgi olacak. Buraya 3 hafta evvel geldik ve seçime bir ay var. Erken başladık zira süreci tam olarak anlamak için vakte muhtaçlığımız var ve olayları görmemiz gerekiyor” dedi.

Büyükelçi Petersen, seçimlerin şeffaflığı, demokratikliği ve adilliğine ait değerlendirmelerde, heyetin AGİT iştirakçisi bir devlet olarak kabul ettiği standartlar ve memleketler arası standartları temel aldıklarını kaydetti.

Avrupa Kurulu Parlamenterler Meclisi’nin (AKPM) görevlendirdiği ve başkanlığını Almanya’dan Frank Schwabe (Sosyalistler, Demokratlar ve Yeşiller Grubu) üstlendiği heyet, 12-13 Nisan tarihleri ortasında Ankara’da birinci temaslarını kurmuşlardı. Bu ziyaret esnasında AKPM heyeti ile de bir ortaya geldiklerini belirten Petersen, “Kendilerini bilgilendirdik ve onlarla yakın temas halindeyiz. Seçimlerin sonraki günü onlarla bir basın toplantısı düzenleyeceğiz” diye konuştu.

“PEK ÇOK ZORLUK VAR LAKİN BUNLARI KESİN RAPORDA ANLATACAĞIZ”

Heyetin faaliyetlerini yürütürken rastgele bir zorlukla karşılaşıp karşılaşmadığına ait soruya ise, “Elbette pek çok zorluk var ancak bunları kesin raporda anlatacağız” karşılığını verdi.

ÇAVUŞOĞLU ELEŞTİRMİŞTİ

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise seçimi takip etmek için davet edilen memleketler arası kuruluşların heyetleriyle ilgili 13 Nisan’da katıldığı bir televizyon programında değerlendirmelerde bulunmuştu. Kelam konusu gözlemcilerin çalışmalarını taraf tutmadan yürütmeleri gerektiğini belirten Çavuşoğlu, “Seçim müşahede heyetlerini biz davet ettik. Bizde her vakit şeffaf, demokratik seçimler olur. Ancak AKPM’den gelecek iki kişi, daha evvel geldikleri vakit, bir tanesi Hunko, bir tanesi aslında açıkça PKK’yı destekliyor, buraya gelip HDP kampanyasına katıldı. Daha sonra gelmek istedi, heyette vardı, biz içeriye almadık. Artık, uyarımıza karşın AKPM o Ukrayna asıllı Alman milletvekili tekrar listeye koymuşlar, gelince onu da içeri almayacağız. Zira gelince açıkça taraf tutuyor. Daha evvel söyledik. Daha evvel almadık. Değiştirirlerse değiştirirler, değiştirmezlerse almayacağız. Zira açıkça taraf tutuyor. Türkiye’de milletimizin özgür iradesine kimse müdahale etmemeli. Herkes tarafsız olmalı, objektif olmalı” demişti.