ABD işgalinin Irak Ulusal Müzesi’nde “açtığı yara” hala kapanmadı
Çeşitli periyotların uygarlıklarına ilişkin binlerce yapıta konut sahipliği yapan Irak Ulusal Müzesi, ABD’nin Mart 2003’te ülkeyi işgali sırasındaki yağma olaylarında çalınan kültürel mirasını geri kazanmaya çalışıyor.
Bağdat’ın merkezinde bulunan ve 100 binden fazla tarihi yapıtın bulunduğu müze, ABD askerlerinin önünde yağma ve tahribata uğradı. ABDİ güçlerinin müzeye saldıran onlarca şahsa müdahale etmeyip, adeta onlara “yol vermesi” Iraklıların hafızasından silinmiyor. Ortadan geçen müddete karşın müze, hala o akının “acı izlerini” taşıyor.
Irak Kültür, Turizm ve Tarihi Eserler Bakanı Ahmed el-Bedrani, AA muhabirine yaptığı açıklamada, müzeden çalınan yapıtların lakin bir kısmını geri getirebildiklerini söyledi.
O devir ülkeden kaçırılan kimi yapıtları farklı ülkelerden geri aldıklarını aktaran Bedrani, “ABD’den 17 binden fazla yapıtı geri getirebildik. Lübnan ve Mısır’dan da getirdiğimiz eserler oldu. İngiltere’ye araştırma için götürülen tarihi eser kesimleri var onları da getireceğiz” dedi.
Müzede yıllarca çalışan Tarihi Eserler ve Turizm İktisadı Uzmanı Fevziye Mehdi de müzedeki yapıtların yağmalanıp tahrip edilmesini “bilinçli bir intikam eylemi” olarak nitelendirdi.
“Tahribatın ardında Irak’taki medeniyeti bitirme maksadı vardı”
“Ulusal müzenin yağmalanması, Irak’taki uygarlığı tarihten silme projesiydi ve dünyada gibisi olmayan bir tarihi eser hırsızlığıydı.” diyen Mehdi, yaşanan tahribatta içeriden ve dışarıdan hata örgütlerinin bulunduğu bilgisine ulaştıklarını söyledi.
ABD askerlerinin müzeyi korumadığını belirten Mehdi, “ABD askerleri Irak’taki petrol kuruluşunu koruduğu üzere müzeyi de koruyabilirdi lakin bunu şuurlu olarak yapmadılar. Müzenin çalınmasından ABD askerleri sorumludur. Yaptığımız incelemeler ve yağma olaylarına tanıklık edenlerden aldığımız bilgiler doğrultusunda müzedeki yağmanın ardında kimi dış ülkelere bağlı güçlerin olduğunu gördük.” tabirlerini kullandı.
Müzenin tahrip edilmesinde “örgütlü ve profesyonel grupların” yer aldığını savunan Mehdi, şunları kaydetti:
“Müzenin tahribatının ardında Irak’taki medeniyeti bitirme maksadı vardı. Sıradan beşerler kolay taşınır yapıtları çalarken örgütlü kümeler piyasa kıymeti yüksek yapıtlara yöneldi. Bu kümeler gece karanlığında bile müzeden yapıtları çaldı. Halk, o periyot müzenin dışında konuşlandırılan ABD askerlerinden yağma aksiyonlarını engellemesini istese de işgal güçleri kılını kıpırdatmadı ve müzenin içerisine girmeme talimatı aldıklarını söyledi. Müze yakınında ikamet eden Murtaza isimli bir genç, konutundaki silahı getirip müzeyi yağmacılardan müdafaaya çalıştı.”
Terör örgütü DEAŞ’ın Musul’daki müzeyi tahrip etmesinin de planlı bir aksiyonun kesimi olduğunu lisana getiren Fevziye Mehdi, Irak’ta hala kırsalda bulunan tarihi yapıtların yağma ve kaçak kazılara maruz kaldığını aktardı.
Bağdat’taki tarihi müze binasının ABD işgali sırasında hava saldırısına da uğradığını anımsatan Mehdi, “ABD’liler o periyot, ‘Saddam’ın Fedaileri’ isimli silahlı kümenin müzeyi, mevzi olarak kullandığı gerekçesiyle hava atağında bulunduklarını ileri sürdü. Lakin bu gerçeği yansıtmıyordu.” dedi.
Irak Ulusal Müzesi’nde hala 100 binden fazla tarihi yapıtın bulunduğu bilgisini paylaşan Mehdi, ülkedeki tarihi kazıların yabancı ülkelerden uzmanların yardımıyla devam ettiğini de belirtti.
“Müzenin hazinesi çalındı”
Irak Müzeler Dairesi Genel Müdür Yardımcısı Abbas Abid Mendil de Irak Ulusal Müzesi’nin ABD işgaliye sırasında devrin en büyük “saldırı ve yağma eylemine” uğradığını anlattı.
Daha sonra birtakım yapıtların geri getirildiğini anımsatan Mendil, “Müzenin, 2003’te büyük tarihi paha taşıyan hazinesi çalındı. Milletlerarası kimi yapıların da dayanağıyla çalınıp yurt dışına götürülen yapıtların bir kısmını geri getirebildik. Kaçak hafriyat yoluyla çalınan tarihi yapıtlardan de ülkeye getirdiklerimiz oldu. DEAŞ terörüyle de müzelerimiz tahribata uğradı.” diye konuştu.