ABD, İngiltere ve Avustralya’dan AUKUS projesi kapsamında muahede

ABD Lideri Joe Biden, Avustralya Başbakanı Anthony Albanese ve İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, Kaliforniya eyaletindeki Point Loma Deniz Üssü’nde bir ortaya geldi. Üç ülke, AUKUS nükleer denizaltı projesi konusunda mutabakat sağladı.

Üç ülkenin üzerinde muahede sağladığı AUKUS projesi kapsamında nükleer denizaltı filosu kurulması öngörülüyor. Kelam konusu filonun, Hint- Pasifik Okyanusu’nda Çin’in ‘artan nüfuzunun’ denetim altına alınmasına yönelik kurulduğu aktarıldı. ABD Lideri Biden, projeye yönelik varılan mutabakatla ilgili yaptığı açıklamada, “Avustralya, ABD, Birleşik Krallık paydaşlığı AUKUS’u ilerletmede bir sonraki kritik adımı atarken, ikinizi de Amerika Birleşik Devletleri’nde ağırlamaktan onur duyuyorum. Alışılmadık bir isim, ‘AUKUS’ lakin güçlü bir paydaşlık. Ülkelerimiz 18 ay evvel AUKUS’u birinci defa açıkladığında, birlikte ne kadar ilerleme kaydedebileceğimize ve bunu ne kadar çabuk başaracağımıza kimse inanamazdı” dedi.

AVUSTRALYA, FRANSA İLE OLAN MUTABAKATTAN CAYMIŞTIAvustralya ve Fransa, ortak denizatlı üretimi kapsamında 35 milyar euroluk muahede imzalamıştı. Lakin daha sonra Avustralya bu mutabakattan çekildiğini duyurmuş, İngiltere ve ABD ile AUKUS projesinde mutabakat yapmıştı. Haziran 2022’de Avustralya, muahededen çekilmesinin bir sonucu olarak Fransa Naval Group’a 555 milyon euro tazminat ödemesini öngören mutabakatını imzaladı. Kelam konusu durum, Avustralya ve Fransa’nın yanı sıra Avrupa Birliği (AB)-Avustralya ortasında da krize neden olmuştu.ÇİN, IAEA’DA REAKSİYON GÖSTERDİ

Çin’in Memleketler arası Atom Gücü Ajansı’nın (IAEA) daimi temsilcisi Li Song, 10 Mart’ta ajansın İdare Heyeti toplantısında yaptığı açıklamada, AUKUS nükleer denizaltı işbirliğinin önemli nükleer yayılma riskleri oluşturduğunu, milletlerarası nükleer silahların yayılmasını tedbire teşebbüslerini baltaladığını, silahlanma yarışını teşvik ettiğini söyledi. Projenin Asya-Pasifik bölgesinin barış ve istikrarını tehdit ettiğini lisana getiren Song, AUKUS nükleer denizaltı işbirliğinin ortaya çıkardığı yayılma risklerini ele almak için IAEA’da açık, şeffaf, kapsayıcı ve sürdürülebilir hükümetlerarası tartışmayı ilerletme davetinde bulundu.