TAGEM SUET ile ziraî sulamada israfın önüne geçilecek
Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Eyüp Selim Köksal, geliştirdikleri Sulama Prosedürü ve Bitki Su Tüketimi (TAGEM SUET) sistemi ile ziraî sulamada israfı en aza indirmeyi hedeflediklerini belirtti.
Sistem, Tarım ve Orman Bakanlığı Ziraî Araştırmalar ve Siyasetler Genel Müdürlüğü (TAGEM), Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ankara Üniversitesi, Dicle Üniversitesi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ve Meteoroloji Genel Müdürlüğünün iş birliğiyle yaklaşık 50 kişilik grubun, ” Türkiye’de Sulanan Bitkilerin Su Tüketimleri” bahisli 4 yıllık çalışması sonucu hazırlandı.
Günlük meteorolojik dataları işleyip kullanıcıya en tasarruflu biçimde tarladaki eserini nasıl sulayacağını hesaplayan sistemin bilgi tabanında, Türkiye genelinde meteoroloji istasyonlarının 30 yıllık bilgileri ile ülkede yetiştirilen bitki tipleri bulunuyor.
Sistem, TAGEM tarafından internet sitesi üzerinden ülke genelindeki tüm çiftçilerin kullanıma sunuldu.
Köksal, AA muhabirine, tarımın dünyada en stratejik kesimlerden biri olduğuna işaret etti.
Tarımda sulamanın randımanda çok büyük tesiri bulunduğunu vurgulayan Köksal, Türkiye’de sulamaya çok önemli yatırım yapıldığını söyledi.
“24-35 milyar metreküp suyumuzu her yıl tarım kesiminde boşa harcıyoruz”
Türkiye’de 28 milyon hektar tarıma elverişli arazinin 6 milyon hektarının sulamaya açılmış durumda olduğunu belirten Köksal, şunları söyledi:
“Türkiye’de su kaynaklarının yaklaşık yüzde 80’i tarımda kullanılıyor. Her ne kadar tarıma ve sulamaya değer versek de sulamada kaybettiğimiz su, yüzde 60’ları buluyor. Yani 112 milyar metreküpün denetim altındaki kısmı yaklaşık 50 milyar metreküp. Bunun da yüzde 80’ine yakını tarımda dersek, 40 milyar metreküp. Yüzde 60’ını israf ettiğimizde 24-35 milyar metreküp suyumuzu her yıl tarım kesiminde boşa harcıyoruz.”
Tarımsal sulamada israfın önüne geçebilmek ve randımanı artırmak için bilginin ehemmiyet taşıdığına dikkati çeken Köksal, şöyle devam etti:
“Ne vakit ne kadar sulamaya muhtaçlık olduğu, hangi bölgede hangi barajdan ne kadar su çekilmesi gerektiğiyle ilgili bir hesaplamaya gereksinim var. Bu da meteorolojik, toprak, bitki ve sulama sistemi verisi, bunlara bağlı çok karmaşık formasyonların kullanılmasını gerektiriyor. Bu hesaplamaları herkesin yapabilmesi, bilebilmesi mümkün değil. Bu noktada TAGEM ile yaptığımız çalışmada, TAGEM SUET sistemini geliştirdik. Sistem, tüm Türkiye’ye hizmet veren faal, yerli bir sistemdir.”
“TAGEM SUET, herkese hitap eden bir sistem”
Sistemi, Türkiye’de ziraî sulamada mümkün olduğunca israfın önüne geçebilmek emeliyle geliştirdiklerini anlatan Köksal, şöyle konuştu:
“Sulama sistemlerinin planlamasında, projelenmesinde, inşasında ve işletmesinde yapılan yanılgılardan ötürü su israfı oluyor. Bu yanılgıları ortadan kaldırmak için ortak bir lisan oluşturmaya çalıştık. TAGEM SUET, çiftçisinden planlama ve projelendirmede çalışan mühendisine, akademisyenine varıncaya kadar herkese hitap eden bir sistem. Türkiye’de yetiştirilen çabucak hemen tüm bitkilerin sulama açısından bilgilerini, genel toprak datalarını, damla, yağmurlama ve yüzey sulama sistemlerinin karakteristik özelliklerini barındırıyor. Çiftçi, TAGEM SUET’i kullanırsa hangi bitkiye hangi bölgede hangi toprakta hangi sulama prosedüründe ne vakit ne kadar sulama yapması, suyu az olduğunda nasıl davranması gerektiğinin bilgisini alabilir. Fazla sulama yapıyorsa sistem, onu da uyaracak. Kullanıcının karmaşık hesaplamaların formülerini bilmesine, bilgi arayıp bulmasına gerek yok. TAGEM SUET’i kullanıcı ismi ve şifresiyle girdiği vakit kendi şahsî hesabında tüm hesaplamaları yapabilir.”
Köksal, su kaynaklarını gerçek yönetmek zorunda olduklarını lisana getirerek, şunları kaydetti:
“Kuraklık yaşansa da yaşanmasa da su kaynaklarını hakikat kullanmak zorundayız. Meteorolojik ve hidrolojik kuraklık olmasa bile bir tarlada bitkinin muhtaçlığı olan suyu karşılayamadığınız şartta kuraklık vardır aslında. Bu nedenle ziraî üretimde dünya ile rekabet edebilmemiz için tarımda her vakit kuraklık varmış üzere suyu gerçek yönetmek zorundayız. Bunun yolu da tarlalarımızda yanlışsız sulama sistemlerini yanlışsız projelendirme prensipleriyle ehil eller tarafından tesis etmektir. Daha sonra da bunları işletirken TAGEM SUET gibisi yaklaşımlardan yararlanmamız lazım.”