14 Mayıs seçimlerine 10 gün kaldı

Türkiye, 14 Mayıs 2023 Pazar günü birlikte yapılacak Cumhurbaşkanı ve 28. Periyot Milletvekili Genel Seçimleri için sandığa gitmeye hazırlanıyor.

Türkiye, 10 gün sonra, 5 yıl boyunca vazife yapacak cumhurbaşkanı ile yeni parlamento üyelerini seçecek.

Seçimde, pusuladaki sıralamaya nazaran, Recep Tayyip Erdoğan, Muharrem İnce, Kemal Kılıçdaroğlu ve Sinan Oğan cumhurbaşkanı adayı olarak yarışacak. Milletvekili Genel Seçimine ise 24 siyasi parti ile Türkiye genelinde 151 bağımsız milletvekili adayı girecek.

Türkiye genelinde 973 ilçe, 1094 ilçe seçim şurasında, 191 bin 884 sandık kurulacak. Yurt içi ve dışında toplam 64 milyon 113 bin 941 seçmen oy kullanacak.

Yurt içinde 4 milyon 904 bin 672 seçmen birinci defa oy verecek. Cezaevinde tutuklu ve taksirli kabahatlerden hükümlü seçmen sayısı ise 53 bin 172.

Seçimler, 6 Şubat’ta yaşanan Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen zelzeleler nedeniyle yeni tedbirler altında yürütülecek.

Depremlerden etkilenen vilayetlerden taşınan seçmenler, adres kayıtlarını aldırdıkları yerlerde oylarını kullanacak, oylar o seçim etrafı için sayılacak.

Deprem bölgesinden yaklaşık 133 bin seçmen öbür vilayetlere kayıtlarını aldırdı. Sarsıntıdan etkilenen vilayetlerde seçimin sağlıklı yapılabilmesi için Yüksek Seçim Konseyi (YSK) tarafından yürütülen çalışmalar tamamlandı, buradaki seçmenlerin inançlı biçimde oy kullanması için konteyner alanlar oluşturuldu.

AA muhabirinin derlediği bilgilere nazaran, seçimin merak edilen soruları ve karşılıkları şöyle:

1 – Türkiye genelinde oy verme saatleri nedir?

Tüm yurtta oy verme saatleri 08.00-17.00 olarak uygulanacak. Oy vermenin bitiş saati geldiği halde sandık başında oylarını vermek üzere bekleyen seçmenler varsa, sandık konseyi lideri seçmenleri saydıktan ve kimliklerini aldıktan sonra sırayla oylarını kullanmalarına müsaade verecek. Saat 17.00’den sonra gelen seçmen oy kullanamayacak.

2 – Nüfus cüzdanı bulunmayan seçmen oy kullanabilecek mi?

Sandık başına gelen seçmen, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını taşıyan nüfus cüzdanı, resmi dairelerce verilen soğuk damgalı kimlik kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik dokümanı, şoför evrakı, hakim ve savcılar ile yüksek yargı organı mensuplarına verilen mesleksel kimlik kartı, avukat, noter ve askeri kimlik kartı üzere, “kimliğini tereddütsüz ortaya koyan” fotoğraflı, resmi nitelikteki evraklardan birini lidere verecek ve seçmen sıra numarasını söyleyecek. Bu dokümanlardan birini vermeyen seçmen oy kullanamayacak.

3 – Oy verirken seçmen bilgi kağıdı bulunması kaide mı?

Seçmenin nerede oy kullanacağını gösteren seçmen bilgi kağıdının getirilmesi mecburî değil. Seçmen bilgi kağıdı gelmeyenler, nerede, hangi sandıkta oy kullanacağını YSK’nın internet sitesinden de öğrenip oyunu kullanabilecek.

4 – Yanlış oy kullandığını söyleyen seçmene yeni pusula verilir mi?

Seçimde, seçmene iki oy pusulası verilecek. Cumhurbaşkanı ve Milletvekili seçimlerine ait iki oy pusulası tek zarfa konulacak. Yanlış oy kullandığını düşünen ve yeni pusula isteyen seçmene yenisi verilmeyecek.

5 – Yurt dışında 9 Mayıs’a kadar oy veremeyen seçmen bir daha oy kullanamaz mı?

Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı 3 milyon 416 bin 98 seçmen için 73 ülkedeki 156 yurt dışı temsilciliğinde sandık şuraları oluşturuldu. Bu temsilciliklerde oy verme süreci, 9 Mayıs’ta sona erecek. Bu tarihe kadar oy kullanamayan yurt dışı seçim kütüğüne kayıtlı seçmenler, 46 gümrük kapısında, 14 Mayıs 2023 Pazar günü saat 17.00’ye kadar oy verebilecek. Gümrüklerde 24 saat oy verme süreci devam edecek.

6 – Oylar hangi hallerde geçersiz sayılacak?

Oy pusulalarında yırtık, işaret yahut yazı olmamasına dikkat edilecek. “TERCİH” yahut “EVET” mührü dışında, pusulanın rastgele bir yerine imza atılması yahut işaret konulması halinde oy geçersiz sayılacak. Oy pusulalarından öteki, zarfa hiçbir şey konulmayacak, aksi halde kullanılan oy geçersiz olacak.

“EVET” ya da “TERCİH” mührü basılmayan, birden fazla ittifaka, tıpkı ittifakta yer almayan parti yahut adaya mühür basılması halinde de oylar geçersiz sayılacak.

7- Tek zarfa atılacak iki pusuladan biri geçersiz sayılırsa oburu de geçersiz sayılacak mı?

Seçmenler, cumhurbaşkanına ve milletvekillerine yönelik tercihte bulundukları iki başka oy pusulasını tıpkı zarfa koyarak sandığa atacak. Evvel cumhurbaşkanı seçimine ilişkin oy pusulalarının sayım ve dökümü yapılacak. Zarftan çıkan oy pusulalarında bir seçim tipine ilişkin olanın geçersiz olması, başkasının geçersiz sayılmasını gerektirmeyecek.

8 – Yalnızca ittifak alanı içine basılan oylar geçerli sayılır mı?

Seçmenler, “EVET” ve “TERCİH” mührünü istedikleri partiye basacak. Mührün, “siyasi partiye ayrılan alana”, “hem bir siyasi partiye ayrılan alana hem de ittifak unvanı bölümüne” yahut “ittifak unvanı kısmına taşacak formda, bir siyasi partiye ayrılan alana” basılması halinde, bu oy pusulaları geçerli kabul edilecek.

Sonuçlar, sayım döküm cetvelinde o siyasi partinin cetveldeki sütununa işaretlenecek. Pusulada yalnız ittifak alanı içerisine mührün basıldığı her durumda, bu oy pusulaları da geçerli kabul edilecek ve sayım döküm cetvelinde ittifakın “ortak oyları” sütununa farklı ayrı işaretlenecek. İttifak içindeki siyasi partinin ortak oylardan gelen hissesi, partilerin oy oranlarına nazaran yapılacak hesaplamayla dağıtılacak.

9 – Sandık konseyleri kaç bireyden oluşacak?

Seçimlerde oyların kullanılması, sayılması ve tutanağa geçirilmesinde 5’i siyasi parti temsilcisi olmak üzere 7 kişilik sandık konseyi misyonlu olacak. Seçim günü oy verme müddetinin 17.00 prestijiyle dolmasıyla sandık konseyi lideri tarafından sandıklar açılacak ve oyların sayılmasına başlanacak.

10- Seçim sonuçlarının güvenliği ve denetlenmesi nasıl sağlanıyor?

YSK, seçim sonuçlarının, ilçelerden süratli ve inançlı bir ortamda merkeze aktarılması, sandık sonuç tutanakları ile seçim sonuçlarının siyasi partilerle eş vakitli paylaşılması, seçimlerin süratli, sağlıklı, ekonomik, şeffaf ve denetlenebilir biçimde gerçekleştirilmesi için 2007’den bu yana kısa ismi SEÇSİS olan Seçim Bilişim Sistemi’ni kullanıyor.

11 – Oy kullandığım sandığın sonuçlarını görebilir miyim?

Sandık sonuçları, sandık konseyi tarafından tutanak altına alınacak, ilçe ve vilayet birleştirme tutanakları da siyasi parti temsilcilerinin huzurunda düzenlenecek, birer örnekleri parti temsilcilerine verilecek ve vatandaşların göreceği halde de asılacak.

Ardından ilçe seçim heyetlerinde SEÇSİS’e girilen bilgiler direkt YSK’ya ulaşacak, eş vakitli olarak da siyasi partilerle paylaşılacak. Seçim sonuçlarının katileşmesinden sonra tüm sandık sonuçları ve ıslak imzalı tutanaklar YSK’nın internet sitesi üzerinden vatandaşların erişimine açılacak.

12 – Basın yayın kuruluşları seçim gecesi sonuçları saat kaçtan itibaren açıklayabilecek?

Seçim günü bütün yayınlar, saat 21.00’den sonra özgür olacak, lakin YSK tarafından gerek görülmesi halinde saat 21.00’den evvel de yayınların hür bırakılmasına karar verilebilecek.

13 – Cumhurbaşkanı seçimi birinci oylamada biterse sonuçlar ne vakit açıklanır?

Bu durumda YSK, cumhurbaşkanı seçimi süreksiz sonuçlarını seçim günü saat 23.59’a kadar ilan edecek.

14 – Cumhurbaşkanı seçimi ikinci oylamaya kalırsa süreç ne olacak?

İlk oylamada geçerli oyların salt çoğunluğu sağlanmadığı takdirde seçim ikinci oylamaya kalacak. Birinci seçimde en çok oy alan iki aday, 28 Mayıs’ta yapılacak ikinci oylamada yarışacak.

15 – İkinci oylamada seçmenler nerede oy kullanacak?

Cumhurbaşkanı seçiminin ikinci oylamaya kalması halinde seçmenler, birebir seçmen bilgi kağıdı ile birinci seçimde oy verdikleri sandık alanlarında oylarını kullanacak.