“100. Yılında İzmir İktisat Kongresi” toplandı
İzmir İktisat Kongresi Akademik Koordinatörü Prof. Dr. Mehmet Hüseyin Alım, birinci kongreden tam 100 yıl sonra tıpkı yerlerde bu sefer “Küresel Ekonomik Güç Olma Yolunda Türkiye Ekonomisi” ana temasıyla toplanıldığını belirterek, “Bu kongrede, Türkiye Yüzyılı’nda dünyanın en büyük 10 iktisadı ortasında girme maksadının yol haritası ortaya konulacaktır.” dedi.
Bilgin, “100. Yılında İzmir İktisat Kongresi”nde yaptığı açılış konuşmasında, Cumhuriyet şimdi ilan edilmeden evvel, 17 Şubat 1923’te, İzmir’de tarihi Banka-Han binasında o zamanki ismiyle “Türkiye İktisat Kongresi”nin toplandığını anımsattı.
Söz konusu kongrenin yeni Türkiye’nin iktisat siyasetini belirleme maksadıyla toplandığını kaydeden Alım, “İlk kongreden tam 100 yıl sonra, en son yapılan 5. kongreden tam 10 yıl sonra ve tıpkı yerlerde bu sefer ‘Küresel Ekonomik Güç Olma Yolunda Türkiye Ekonomisi’ ana temasıyla toplanmış bulunuyoruz.” diye konuştu.
Bilgin, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin birinci yüzyılında bilhassa altyapı, eğitim, sıhhat ve kentleşme alanlarında değerli ilerlemeler sağladığına dikkati çekerek, şu tabirleri kullandı:
“Öte yandan, sanayi bölümü de büyük ilerlemeler göstermiş ve Türkiye iktisadı global iktisada entegre olmayı başarmıştır. Türkiye Yüzyılı’ndaki ana amacımız ise orta gelir uzağını aşıp zenginler ligine katılmak ve dünyanın en büyük 10 iktisadı ortasına girmektir. Bu emelle kronik cari açığımızın temel nedenlerinden biri olan güçte dışa bağımlılığı azaltmamız, enflasyon üzere yapısal meseleleri çözmemiz, selektif bir formda inovatif tarafta sanayimizi dönüştürmemiz, yüksek katma bedelli üretim ve ihracatımızı artırmamız gerekmektedir.”
Kongrede Cumhuriyet’in birinci yüzyılının iktisadi değerlendirilmesinin yapılacağını da lisana getiren Alım, şöyle devam etti:
“Bu kongrede, Türkiye Yüzyılı’nda dünyanın en büyük 10 iktisadı ortasında girme amacının yol haritası ortaya konulacaktır. Öte yandan global iktisadın gündemindeki hususlar da tartışılacak ve gelecek yüzyıla damga vurması beklenen gelişmeler de ele alınacaktır. Bu ortada, birinci kongrenin yapıldığı tarihi bina Sayın Vali’mizin ağır efor ve dayanaklarıyla aslına uygun olarak yine inşa edilmiş olup, bugün Sayın Cumhurbaşkanı’mızın teşrifleriyle açılışı yapılacaktır.”
“Türkiye’nin bu yüzyılda kazanacağı çok geniş imkanlar seti var”
Kongre’nin açılış konuşmalarının akabinde düzenlenen “Türkiye Yüzyılı’nda Türkiye Ekonomisi” başlıklı özel oturumunda konuşan TOBB İdare Konseyi Üyesi ve İzmir Ticaret Odası Lideri Mahmut Özgener de 100 yıl evvel İstiklal Harbi’nden çıkan Türkiye’nin, Cumhuriyetin eşiğinde, iştirakçi bir ruhla en başta iktisadi sistemi ele aldığını belirtti.
Özgener, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ulusal egemenliğin iktisadi bağımsızlıkla güçlendirilebileceğine yönelik kelamlarını hatırlatarak, o periyotta geleceğin inşası için alınan kararların takip edilen yıllarda hayata geçirildiğini tabir etti.
Cumhuriyet’in ikinci yüzyılının yol haritasının da Kongre iştirakçilerinin katkılarıyla hazırlanacağına inandığını söz eden Özgener, şöyle konuştu:
“İzmir yalnızca İstiklal Harbi’nin zafere ulaştığı yer olmakla kalmamıştır tıpkı vakitte ekonomik bağımsızlığımızın temellerinin atıldığı tarihe istikamet vermiş Gazi ve güzide bir kent olarak da tarihte yerini almıştır. Cumhuriyet’imiz kurulma arifesindeyken düzenlenen İzmir İktisat Kongresi, ülkemizin iktisadi gayretinin de simgesi haline gelmiştir. İzmir İktisat Kongresi, milletimizin, Gazi Mustafa Kemal Atatürk liderliğinde, cephedeki destansı gayretiyle elde ettiği bağımsızlığını iktisadi bağımsızlıkla perçinleyen tarihi bir adım olmuştur. Ulusal gayret yıllarındaki Misak-ı Ulusal nasıl milletimize bir taraf tayin etmişse İzmir İktisat Kongresi’nde alınan Misak-ı İktisadi kararları da Yeni Türkiye’ye bir istikamet tayin etmiştir. Burada alınan tüm kararlar günümüzde de hala yol gösterici pozisyonundadır.”
İlk kongrede alınan kararlardan örnekler veren Özgener, şunları kaydetti:
“Bugün de sermaye ağır bir dönüşüm süreciyle karşı karşıyayız, bundan ötürü da daha fazla yatırıma ve bunun için de sermayeye ve mali kaynağa gereksinimimiz var. 100 yıl evvel kadar akıllı olup global önceliklerin getirdiği imkanları sonuna kadar kullanmalıyız. Türkiye’yi yine biçimlenen global pahalar zinciri haritasının merkezine yerleştirme fırsatını yakalamalıyız. Ülkemiz, Türkiye’miz, yanlışsız yerde durur, gerçek kararları alırsa bu yüzyılda kazanacağı çok geniş imkanlar seti var.”
“Dönüm noktalarından bir tanesi”
İzmir Ticaret Borsası İdare Şurası Lideri Işınsu Kestelli de 100. yılını geride bırakan İzmir İktisat Kongresi’nin bir ulus inşa etmenin ortak akıl arayışının tıpkı ufka bakma uğraşının beden bulduğu çok değerli dönüm noktalarından olduğunu söyledi.
Henüz havası barut kokarken toplanan Kongre’de personeli, tüccarı, sanayicisi ve çiftçisi ile tüm bölümlerin yeni ve güçlü bir iktisat yaratmak üzere bir ortaya geldiklerini tabir eden Kestelli, o günün koşulları düşünüldüğünde harika bir yönetimsel refleksin işlediğini belirtti.
Kestelli, Cumhuriyet’in geride bırakılan 100 yılının dikensiz bir gül bahçesi olmadığını, Türkiye’nin birçok meydan okumayla karşı karşıya kaldığını lisana getirerek, “Finalde büyük bir muvaffakiyet ile küllerinden doğan bir milletin fevkalade bir yapısal dönüşüme imza atarak muasır medeniyetler ortasına katılmış bir ülkenin ismi ‘Türkiye’.” dedi.
Günün sonunda Türkiye’nin bir devir 62 milyar doları bulan ziraî üretim gücüyle dünyanın 10 büyük tarım iktisadından biri ve iş gücünün yüzde 17’sinin hala bu kesimde istihdam edildiğini anlatan Kestelli, “Teknolojideki büyük dalgayı yakalayabilirsek nitekim bu bölümde Türkiye’ye Yüzyılı’nı yaşatabiliriz diye düşünüyorum.” diye konuştu.
“Teknoloji merkezli teşebbüslerin ülke iktisadına kazandırılması gerek”
Türkiye Genç İş İnsanları Konfederasyonu Genel Lideri Erkan Güral da 100 yıl evvel, Gazi Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde. iktisadi bağımsızlığın temellerinin atıldığına işaret ederek, bundan sonraki süreçte Türkiye’nin geleceği ile ilgili tarım, sanayi, toplumsal kültürel oluşumların planlanması, bunların hayata geçirilmesi için değerli kararlar alınması gerektiğini söyledi.
Günün Türkiye’sinde yeni işletmelerin açılması gerektiğinin altını çizen Güral, işletmelerin genç teşebbüsçüler tarafından oluşturulması ve olgunlaştırılması gerektiğini vurguladı.
Güral, Türkiye iktisadı için ihracatın değerine dikkati çekerek, bunun için de teknolojik yatırımların artması, verimliliği yüksek daha teknoloji merkezli teşebbüslerin ülke iktisadına kazandırılması gerektiğini belirtti.
“Ekonomik modeli toplumsal modelle birebir potada birleştirmek mümkün”
HAK-İŞ Konfederasyonu Genel Lider Yardımcısı Osman Yıldız da bütün dünyada ekonomik model arayışlarının kelam konusu olduğunu belirterek, aktörlerin, düzeneklerin, kuralların tam olarak tanımlanabilmesinin değerine dikkati çekti.
Yıldız, İzmir İktisat Kongresi’ni de bu manada sistemi gerçek temellere oturtan bir anlayış ve arayışın ortamı olarak gördüklerine işaret ederek, ekonomik model arayışlarıyla ilgili Kongre’de konuşmaların olacağını ve bir toplumsal kontratın oluşturulacağını anlattı.
Hak ve özgürlükler manasında kelam konusu toplumsal mukavelenin son derece değerli olduğunun altını çizen Yıldız, ekonomik modeli toplumsal modelle birebir potada birleştirmenin mümkün olduğunu vurguladı.
Yıldız, patronlarla bir arada Türkiye’nin nitelikli dünyayla rekabet edecek adımları atmak gerektiğini belirterek, sendikal örgütlenmenin önünün açılması ve geliştirilmesi gerektiğini tabir etti.
Türkiye’de hala nizamlı ferdî gelir sisteminin kurulamadığını tabir eden Yıldız, bu hayata geçirilirse iktisadın rahatlayacağını ve toplumsal mukavelenin güçleneceğini bildirdi.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Kongre kapsamında dün gerçekleştirilen gala yemeğinde mesken sahibi olarak iştirakçilere hitap etmişti. Bugünkü açılış konuşmaları kısmına katılmayan Nebati, İzmir temaslarını sürdürüyor.