’10. Tıp Öğrencileri Sempozyumu’ İstanbul’da Başladı.
Hekim ve Sıhhat Çalışanları Birliği, Sıhhat ve Toplumsal Hizmetler Sendikası (Hekim Birliği) Lider Yardımcısı Dt. Özgür Öz, Kahramanmaraş merkezli zelzelelerde çok sayıda doktorun hayatını yitirdiğini, kalan tabiplerin de çok güç durumda olduklarını bildirdi. Öz, “Deprem bölgesindeki hekimlerin da depremzede olduğunu maalesef Sıhhat Bakanlığı başta olmak üzere öteki kurum ve kuruluşlar da göz arkası ediyor. Büyük bir travma yaşayan meslektaşlarımızdan sıkıntı şartlarda hiçbir şey yokmuş üzere misyon yapmaları bekleniyor. Bu durum kabul edilemez” dedi. Mecburî hizmet yükümlülüğü kapsamında yeni mezun uzman hekimlerin sarsıntı bölgesine göndermesinin yeni mağduriyetler yaratacağını belirten Öz, sarsıntı bölgesindeki asistan doktorların eğitim alamadıklarını, tıp ve diş hekimliği fakültesi öğrencilerinin eğitiminin de aksadığını söyledi.
Türk Tıp Öğrencileri Birliği tarafından düzenlenen 10. Tıp Öğrencileri Sempozyumu, İstanbul Üniversitesi Beyazıt Yerleşkesi’ndeki Hukuk Fakültesi Anfisi’nde başladı. Doktor Birliği’nin ana sponsorluğunda yapılan sempozyum iki gün sürecek. Tabipler Birliği yöneticileri, sempozyumun açılışında 6 Şubat’ta meydana gelen ve 11 ili etkileyen sarsıntı felaketinin doktorları ve tıp öğrencilerini nasıl etkilediğine dikkat çekti.
Deprem sonrasında sıhhat çalışanları ile tıp ve diş hekimliği öğrencilerinin yaşadıkları zorlukları takip ettiklerini ve sıkıntıları çözmek için çalıştıklarını belirten Tabipler Birliği Lider Yardımcısı Dt. Özgür Öz, şunları söyledi:
“186 TABİP ENKAZ ALTINDAHAYATINI KAYBETTİ: Kahramanmaraş’ta meydana gelen ve 11 vilayetimizi etkileyen 6 Şubat depremi ülkemizin tarihine acı bir gün olarak yazıldı. Binlerce vatandaşımız enkaz altında kaldı, bunlar ortasında maalesef çok sayıda hekim da vardı. Farklı branşlarda Hatay’da 53, Kahramanmaraş’ta 15, Adıyaman’da 13, Osmaniye’de 3, Diyarbakır’da 2, Adana ve Gaziantep’te vefat eden yaklaşık 100 meslektaşımız enkaz altında hayatını kaybetti, hayatta kalanlar ise sevdiklerini, konutlarını, yaşama sevinçlerini kaybettikleri halde fedakarca çalışmaya devam ediyorlar.
DEPREM BÖLGESİNDEKİ HEKİMLERİN DA DEPREMZEDE OLDUĞU GÖZARDI EDİLİYOR: Sarsıntı bölgesindeki tabiplerin da depremzede olduğunu maalesef Sıhhat Bakanlığı başta olmak üzere öbür kurum ve kuruluşlar da göz gerisi ediyor. Büyük bir travma yaşayan meslektaşlarımızdan sıkıntı şartlarda hiçbir şey yokmuş üzere misyon yapmaları bekleniyor. Bu durum kabul edilemez.
DEVLET HİZMET YÜKÜMLÜLÜĞÜ KURASI’NIN İPTALİNİ İSTEDİK: Sağlık Bakanlığı tarafından 23 Şubat 2023 tarihinde ilan edilen 109. Periyot Devlet Hizmet Yükümlülüğü Kurası’nda münhal takımların dağılımında, zelzele bölgesinde açılan takımların ağır olduğu açıklandı. Bölgedeki doktor gereksinimi düşünülerek takımların bu formda ilan edildiği akla gelse de bu yaklaşımın daha büyük problemlere yol açabileceği niyetiyle 25 Şubat’ta bu atamaların iptali için Sıhhat Bakanlığı’na müracaat yaptık.
UYGUN VE STABİL ŞARTLAR ŞİMDİ SAĞLANAMADI: Bölgedeki birçok bina üzere sıhhat kurumu binaları da yıkıldığı ya da hasar gördüğü için kullanılamaz halde. Bununla birlikte gerekli gereç ve teçhizatın eksikliği nedeniyle uygun ve stabil çalışma şartları da şimdi sağlanamadı. Deprem bölgesinde şimdi kalıcı barınma yapıları sağlanamadığı üzere süreksiz barınma bile kâfi değil. Bölgede, pak su, ısınma üzere temel gereksinimlerin karşılanmasında da meseleler yaşanırken ve zelzele bölgesinde kâfi sıhhat işçisi görevlendirmesi yapılmadan, yalnızca doktorları ileri sürmenin yanlışsız bir yaklaşım olmadığını düşünüyoruz.
YENİ MEZUN UZMAN TABİPLERİN GÖREVLENDİRİLMESİ YENİ MAĞDURUYETLER YARATACAKTIR: Zelzelenin akut tesirleri hala devam ederken sarsıntı bölgesine; mesleğine şimdi başlamış, belirli bir mesleksel deneyim edinememiş, maddi gücü kısıtlı, barınacak yer dahi bulamayacak, yeni mezun/uzman tabiplerin mecburi olarak görevlendirilmeleri yeni mağduriyetler yaratacaktır. Bu sebeplerle; yeni mezun/uzman doktorların, alana birinci sürülecek bireyler olamayacağı gerçeğinden hareketle; daha büyük sıkıntılara yol açacak bu kusurlu uygulamadan dönülmesi için, 109. Devir Devlet Hizmet Yükümlülüğü Kurası’nın sarsıntı bölgesi için iptal edilmesi gerekmektedir.
DEPREM BÖLGESİ SIHHAT HİZMETLERİ BAKIMINDAN ‘AĞIR HASARLI’ VE ‘HASARLI’ OLARAK İKİYE AYRILMALI: Tabip Birliği olarak zelzele bölgesinin sıhhat hizmetleri bakımından ‘ağır hasarlı’ ve ‘hasarlı’ bölge olarak ikiye ayrılmasını öneriyoruz. Hatay, Kahramanmaraş, Adıyaman, Gaziantep ve Malatya Vilayetlerinin ‘ağır hasarlı’ olarak kıymetlendirilerek tüm takımların 6 vilayetten oluşan hasarlı vilayetlere açılmasını ve öteki ağır hasarlı 5 ilin sıhhat hizmet gereksiniminin bu bölgelerden dönüşümlü olarak planlanmasının daha yanlışsız olacağını düşünüyor ve görüyoruz.
DEPREMZEDE TABİPLER SIKINTI DURUMDA: Deprem üzere fevkalâde yaşantıların tesirleri akut gerilim bozukluğu üzere süreksiz olabildiği üzere (en az bir ay süreli), travma sonrası gerilim bozukluğu, depresyon, çeşitli anksiyete bozuklukları, psikotik bozukluklar üzere çok sayıda ruhsal bozukluğun nedeni, başlatıcısı, sürdürücüsü olabilir. Deprem bölgesinde yaslarını tutmaya, ailesini müdafaaya, yaralarını sarmaya çalışan depremzede tıp ve diş doktorları ile sıhhat çalışanları için çalışmalarda gönüllülük temelinin araması gerekir.
BAŞKA BÖLGELERE GİTMEK İBTEYENLERİN TALEPLERİ ONAYLANMALI: Deprem sebebiyle kendileri ve bakmakla yükümlü olduğu yakınları maddi ve manevi ziyana uğrayanlardan, afet bölgesinde olup öbür bölgelere gitmek isteyenlerin atama talepleri kabul edilmelidir. Bölgede vazife yapmaya devam eden tabip ve sıhhat çalışanlarının çocuklarının okul, kreş üzere bakım ve eğitim muhtaçlıkları karşılamalıdır.
EK ÖDEMELER 2 YIL BOYUNCA TAVAN FİYATTAN VERİLMELİ: Depremzede tabip ve sıhhat çalışanlarının mali kayıpları ile sekonder bir ziyana uğramalarının engellenmesi için; teşvik ve takviye üzere tüm ek ödemeler, 2 yıl boyunca tavan fiyattan verilmelidir. Bununla birlikte tüm ek ödemeler, 2 yıl boyunca hiçbir sebeple kesilmemelidir. Günlük mesailer 24 saat üzerinden hesaplanmalıdır.
ESNEK ÇALIŞMA METOTLARI UYGULANMALIDIR: İdari müsaadeler tamamlandıktan sonra depremzede tabip ve sıhhat çalışanlarının görevlendirilmesinde; 2023/5 sayılı 15 Şubat 2023 tarihli ve ‘Afet Bölgesindeki Kamu Çalışanlarına Yönelik Tedbirler’ bahisli Cumhurbaşkanlığı Genelgesi doğrultusunda; idari müsaadeli sayılma, uzaktan çalışma, dönüşümlü çalışma üzere esnek çalışma tarzları uygulanmalıdır.
ÖNCELİKLE AFET BÖLGESİ DIŞINDAN GELEN GÖNÜLLÜLERE MİSYON VERİLMELİDİR: Depremzede tabip ve sıhhat çalışanları yerine öncelikle afet bölgesi dışından gelen gönüllülere, sonra istekli depremzedelere misyon verilmelidir. Birinci ve ikinci derece yakınlarını kaybeden depremzede tabip ve sıhhat çalışanları, en az 1 ay müddetle görevlendirmelerden muaf tutulmalıdır. Kronik hastalığı bulunan 55 yaş ve üzeri tabip ve sıhhat çalışanları ile gebe yahut 12 yaş altında çocuğu bulunan doktor ve sıhhat çalışanları, görevlendirmeden muaf tutulmalıdır. Her iki eş de kamu vazifelisi ise eşlerden yalnızca birisi görevlendirilmelidir.
DEPREMZEDE AİLE TABİPLERİNE TAYİN HAKKI VERİLMELİDİR: Aile hekimliği işleyişinde, bilhassa nüfus göçü ve hasarlı binalar sebebiyle; depremzede aile tabiplerine tayin hakkı verilmelidir. Bu kapsamda, vilayet içi aile hekimliği yerleştirme süreçlerinde hala aile tabibi olarak çalışıyormuş üzere süreç tesis edilerek, bulunduğu kümeden yerleştirme süreçlerine kabulleri sağlanmalıdır. Soğuk zincir gereksinimi bulunan aşı ve başka tıbbi materyaller, ilçe sıhhat müdürlüklerinin sorumluluğunda sağlanmalıdır. Kamu ve özel tüm ASM’ler, Bakanlığın yapacağı, standart, sarsıntıya güçlü binalara taşınmalıdır. Binası yıkılan yahut zelzeleye güçlü olmayan aile sıhhati merkezleri, Bakanlık tarafından temin edilmelidir. Ziyan gören ASM eşya ve gereçleri, Sıhhat Bakanlığı tarafından temin edilmeli yahut cari sarfiyat ödeneği 1 yıl boyunca 2 kat olarak ödenmelidir. Hak edişler 2 yıl boyunca 4000 nüfus üzerinden olmalı ve göçlerden ötürü nüfusları 1000 kişinin altına düşerse bile kontratları feshedilmemelidir. Cari sarfiyat ödeneği 2 yıl boyunca tavandan verilmelidir. Dayanak ve teşvik ödemeleri 2 yıl boyunca tavandan verilmelidir ve bu müddet içinde kira alınmamalı, performans kesintilerinden muaf tutulmalıdır.
PANDEMİ PERİYODUNDA OLDUĞU ÜZERE ÜLKE GENELİNDE SIHHAT HİZMETLERİNDE SINIRLAMALARA GİDİLMELİDİR: Sarsıntıdan etkilenen bölgelerde görevlendirilecek istekli tabip ve sıhhat çalışanlarının, sayı ve periyot üzere planlamaları evvelce ilan edilmeli ve talepler bu doğrultuda toplanmalıdır. İstekli çalışacak tabip ve sıhhat çalışanlarına öncelik verilerek, yıllık müsaade kullanmaları yahut vekalet bırakmaları talep edilmemelidir. Pandemi devrinde olduğu üzere ülkemiz genelinde sıhhat hizmetlerinde belli sınırlamalara gidilmelidir. Sıhhat kurumları için çok süratli bir hasar tespit çalışması yapılmalı, artçı zelzelelere dayanıksız olacak sıhhat kurumlarında hizmet verilmemeli ve sıhhat hizmeti sunumu için konteyner yahut çadır formundaki; sıhhat üniteleri, aile sıhhati merkezleri ve hastaneler, hizmete açılmalıdır. Bölgedeki vazife yapan tüm tabip ve sıhhat çalışanlarının mesaileri 24 saat üzerinden hesaplanmalıdır. Bölgeye giden tabip ve sıhhat çalışanlarının mesailerinin hesaplanmasında yol durumu gözetilmelidir. Acil cerrahi branşlar doktor ve sıhhat çalışanları ile kan, tıbbi materyal ve ilaç muhtaçlığı giderilmelidir. Soğuk zincir gereksinimi bulunan aşı ve öteki tıbbi materyaller, ilçe sıhhat müdürlüklerinin sorumluluğunda sağlanmalıdır.
ACİL SERVİSLERİN KAPASİTESİ ARTIRILMALI: Afet bölgesindeki acillerin kapasitesi güçlendirilmeli ve hasta sevkleri itinayla koordine edilmelidir. Tabip ve sıhhat çalışanlarının barınma, beslenme, dinlenme ve şahsî hijyenlerinin sağlanması için gerekli imkanlar oluşturulmalıdır. Tabip ve sıhhat çalışanlarının verimli hizmet sunabilmeleri için dinlenmeleri ve dönüşümlü çalışmaları sağlanmalıdır. Afet bölgesinde güvenlik önlemleri alınmalıdır. Acil durum olmadıkça, güvenliği sağlanmayan bölgelere Doktor ve sıhhat çalışanı gönderilmemelidir. Diş hekimliğinde, genel hadiselerin elektif oluşu ve hasarlı binalar sebebiyle; MHRS randevuları kaldırılarak, triyaj sistemine geçilmeli ve dönüşümlü çalışma üzere esnek mesai adaplarının uygulanması gereklidir.
DEPREM BÖLGESİNDEKİ ASİSTAN TABİPLERİN EĞİTİM SÜREÇLERİ BÜSBÜTÜN DURDU: Deprem bölgesindeki asistan tabiplerin teorik ve pratik eğitim alma süreçleri büsbütün durdu. Sarsıntının yaraları sarılmaya çalışılırken asistan tabipler unutuldu. Toplumsal medyadan ve arayarak ağır biçimde Doktor Birliğine başvuran ve seslerinin duyulmasını isteyen asistan doktorların taleplerinden kimileri şöyle:
Depremzede doktorlarının yaslarını tutması yaralarını sarması hayatlarını yine kurması için idari müsaadeli sayılması ve bu süreçlerde afet bölgelerinde faaliyet gösteren hastanelerde istekli doktorların görevlendirilmesi. (Bu konuda Cumhurbaşkanlığı tarafından yayımlanan 2023/5 sayılı genelgenin dikkate alınması gerekiyor)
Hastane binalarında görevlendirilen sıhhat çalışanların iş sıhhati ve güvenliği kapsamında bağımsız bir kuruluştan oluşan heyet tarafından binaların incelenmesi ve bunların TMMOB ve gibisi meslek odalarının görüşleri alınarak rapor altına alınması. Doktor ve sıhhat çalışanlarının hasar raporu olan, inançlı olmayan ortamlarda çalışmaya zorlanmamaları ve tahliye süreçlerinin acilen yapılması.
Tüm depremzede tabip ve sıhhat çalışanlarının güzelleştirme sürecinin hemen başlatılması ve bu süreçte psikiyatri ve psikoloji derneklerinin görüşlerine başvurulması.
Deprem bölgesindeki sıhhat çalışanlarının barınma, besin, su ve kıyafet üzere temel gereksinimlerinin eksiksiz olarak karşılanması.
DEPREMZEDE VE İSTEKLİ TABİPLERİN BARINMA VE HİJYEN ŞARTLARI İVEDİLİKLE TEMİN EDİLMELİ
Deprem bölgesinde çalışan depremzede ve istekli tabiplerin barınma ve hijyen şartlarının hemen temin edilmesi.
Yakınlarını kaybetmenin yanı sıra büyük maddi kayıplar da yaşayan depremzede doktor ve sıhhat çalışanlarına ekstra maddi dayanak sağlanması.
Depremzede doktor ve sıhhat çalışanlarının kredi, vergi vb. borçlarının affı.
Hamile depremzede çalışanın gebeliğinin 24. haftasından 32. Haftasına kadar olan müddet zarfında idari müsaadeli sayılması.
Deprem bölgesindeki emziren annelere bebeğin altıncı ayının tamamlanması mühletine kadar idari müsaade verilmesi.
Deprem bölgesinde yaşayan çocuklu ailelerin hemen kreş gereksiniminin karşılanması ve 8 yaş altı çocuğu bulunan memur ebeveynlerinden birinin idari müsaadeli sayılması.
TIP VE DİŞ HEKİMLİĞİ ÖĞRENCİLERİNİN HAKLARININ KORUNMASI İÇİN YÖK7E YAZI GÖNDERDİK: Hekim Birliği olarak sarsıntıdan etkilenen Tıp ve Diş Doktorları ile Tıp ve Diş Hekimliği öğrencilerinin haklarının korunması için YÖK’e de bir yazı gönderdik. Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliği’nin 16’ıncı hususunun ‘Uzmanlık eğitiminde devamlılık ve kurum değiştirme’ başlığı altında düzenlendiğini hatırlattık.
Yönetmeliğin ilgili kararı doğrultusunda, zorlayan sebep nedeniyle eğitime orta veren yahut kendi isteği ile uzmanlık eğitimi sona erenlerin; eğitim programına devam edebilmesine yönelik gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.” Bu haliyle ve yapılan düzenleme doğrultusunda, depremzede uzmanlık öğrencilerinin idari müsaadeli sayılmaları, eğitimlerine orta verebilmeleri yahut daha sonra devam etmek üzere eğitimlerini sonlandırabilmelerine imkan sağlanması gerekir.
Depremler sonucunda, belirlenen ve eğitim programının sahip olması gereken, araç ve gereçleri, tıbbi aygıtlar üzere fiziki yapıyı oluşturan donanımın hasar görmesi ve yeniden birebir halde depremzede olan eğiticilerin durumu nedeniyle, eğitimin taban nitelik ve standartları karşılanmadığından; uzmanlık öğrencilerine yer değiştirme yahut rotasyonu konusunda gerekli düzenlemelerin yapılmasına da imkan sağlanmalıdır.
Depremzede uzmanlık öğrencilerinin; rotasyon yapması ve yer değiştirmeleri mevzularına gerekli imkan ve kolaylığın da sağlanması gerekir. Depremzede öğrenciler, yakınlarının kayıpları yanı sıra mal kaybına da uğramıştır. Gerçekten eğitimlerinde kullanılan görsel ve/veya işitsel araçların da kaybı kelam hususudur. Barınma şartlarındaki zorluklar dışında bilhassa bilgisayar, tablet üzere elektronik araçlar ile kitap üzere araçların yine temini güç ve ekonomik bir yük oluşturmaktadır. Bu sebeple, öğrencilerin eğitimini devam ettirebilmelerini sağlamak için; depremzede öğrencilere burs verilmesi, fon oluşturulması üzere gerekli yardımlar düzenlenmelidir.
Tıp Fakültesi 4., 5. ve 6. sınıf öğrencileri ile Diş Hekimliği Fakültesi 4. ve 5. sınıf öğrencileri üzere uygulamalı eğitim gören öğrenciler için; depremzede uygulamalı eğitim gören öğrencilerin, kâfi imkanlara sahip olmaması sebebiyle; özel (misafir) öğrencilik ile ilgili temel ve yöntemler daha net belirlenmeli ve merkezi bir sistem dahilinde başvurma, uygulama üzere mevzularda gerekli kolaylık sağlanmalıdır.
TUS VE İŞ SIHHATİ GÜVENLİĞİ İMTİHANLARI BİREBİR TARİHTE OLMAMALI: 26 Mart 2023 tarihinde yapılması planlanan 2023-TUS 1.Dönem İmtihanı, zelzele nedeniyle 15 Nisan 2023 tarihine ertelenmiştir. Fakat Tabiplerin girdiği 2023-İSG/1 İmtihanı da tıpkı gün yani 15 Nisan 2023 tarihinde yapılacaktır. Bu sebeple birçok doktor, birebir günde iki farklı imtihana giremeyeceğinden hak kaybı yaşayacaktır. Tabiplerin imtihana giremeyerek hak kaybı yaşamamaları için; 2023-TUS/1 ve 2023-İSG/1 İmtihanları, farklı tarihlerde yapılmalıdır.
Tüm ülkemizi etkileyen zelzeleler sonucunda tıp ve diş doktorları ile Tıp ve Diş Hekimliği öğrencilerinin, eğitim ve yükseköğretim hizmetlerinin aksamaması ve mağduriyetlerinin önlenebilmesi için açıkladığımız ve tahlil önerdiğimiz düzenlemelerin, acilen hayata geçirilmesi meslektaşlarımız ve geleceğin doktorları için hayati değer taşımaktadır.”
Sempozyumda, Doktorlar Birliği Baş Yardımcıları Op. Dr. Çağlar Akyıldırım ile Op. Dr. Helin Bağcı da birer sunum yaptı.